Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 99. Sayı (Ekim 2016)

46 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2016 www.suvecevre.com Tesis atıksuları, yüksek oranda kağıt geri dönüşüm ve tekstil boyama fabri- kalarının atıksularından oluşmaktadır. Tesiste fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma prosesleri mevcut olup, birinci aşamada inşa edilmiş olan tesis, mak- simum 40.000 m 3 lük debiye sahiptir. Bu tesiste, çamur susuzlaştırma üni- telerinde ve tesis yeşil alanlarında toplamda ortalama günlük 1000 m 3 sulama ve kullanma suyuna ihtiyaç duyulmaktadır. Sadece yeraltı suyu kaynaklarından beslenen KOSB’nin orta vadede yüksek olasılıkla yaşanacak su kıtlığından etkilenmesi, ekonomik ve sosyal yaşamın da etkilenmesi anla- mına gelecektir. Sürdürülebilir bir su yönetimi için suların yeniden kullanım alternatifleri değerlendirilmelidir. KOSB atıksu arıtma tesisinde 2013 yılındaki temel parametrelerdeki orta- lama giriş ve çıkış değerleri Tablo 1’de verilmiştir. KOSB atıksu arıtma tesisi yüksek giderim verimine sahip bir arıtma tesi- sidir. Ancak yeniden kullanılabilir su eldesi ve sürdürülebilir bir su yönetimi ve su kaynaklarının korunması hedefi için konvansiyonel sistemler yerine membran biyoreaktör (MBR) ve ben- zeri membranlı arıtma sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple de KOSB atıksularının sulama suyu olarak kullanılması ve sulama suyu kriterlerini sağlaması için (Tablo 2) alternatif sis- temler önerilmektedir. Suyun yeniden kullanımında dün- yada yaygın olan çözümler sektör (işletme) bazlı olup, Türkiye’deki OSB’ler için uygun değildir. Bu yüzden karışık endüstriyel atıksular için alter- natif yeniden kullanım seçeneklerinin oluşturulması gerekmektedir. Önerilen sistemler için hem ham atıksuda hem de mevcut atıksu arıtma tesisi çıkış suyunda membranlı arıtma sistemle- riyle su geri kazanılmalıdır. Bu amaçla önerilen ilk sistem, mevcut konvansi- yonel arıtma tesisine alternatif olarak MBR’nin işletilmesidir. Çünkü OSB atıksularının MBR ile işletilmesi hak- kında yeterli veri bulunmamaktadır. İkinci neden ise KOİ, AKM, nütrientler ve mikrokirleticilerin giderimi bakımın- dan MBR büyük avantajlara sahiptir. Bu aşamada batık MBR sistemi sonra- sında, NF ve RO prosesleri ile su geri kazanılmalıdır. İkinci önerilen sistemde ise KOSB’daki mevcut arıtma tesisi çıkış suyunun yine bir laboratuvar ölçekli UF ve NF veya RO sistemi ile arıtımı da incelenmelidir. Her iki sonuç, hem Tablo 1. KOSB atıksularının yıllık ortalama giriş ve çıkış değerleri Parametreler (yıllık ortalama) Giriş Çıkış Birim KOI 1.233 82 mg/l AKM 1.189 29 mg/l pH 7 8 - TN 27 3 mg/l TP 4 0 mg/l Tablo 2. Sulama suyunun kimyasal kalitesinin değerlendirilmesi için geliştirilmiş tablo Kullanımında zarar derecesi Parametreler Birimler Yok (I. sınıf su) Az – orta (II. sınıf su) Tehlikeli (III. sınıf su) Tuzluluk İletkenlik µS/cm < 700 700-3000 >3000 Toplam çözünmüş Madde mg/L < 500 500-2000 >2000 Geçirgenlik SAR Tad 0-3 3-6 6-12 12-20 20-40 EC ³ 0.7 ≥ 1.2 ≥ 1.9 ≥ 2.9 ≥ 5.0 0.7-0.2 1.2-0.3 1.9-0.5 2.9-1.3 5.0-2.9 < 0.2 < 0.3 < 0.5 < 1.3 < 2.9 Özgül iyon toksisitesi Sodyum (Na) Yüzey sulaması Damlatmalı sulama mg/L mg/L < 3 < 70 3-9 > 70 > 9 Klorür (Cl) Yüzey sulaması Damlatmalı sulama mg/L mg/L < 140 < 100 140 –350 > 100 > 350 Bor (B) mg/L < 0.7 0.7-3.0 > 3.0 MAKALE