Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 99. Sayı (Ekim 2016)

44 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2016 www.suvecevre.com MAKALE ARŞ. GÖR. İBRAHIM UYANIK Erciyes Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü DOÇ. DR. OKTAY ÖZKAN Erciyes Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü 1. GİRİŞ O rganize Sanayi Bölgeleri (OSB) çevre sorunlarını minimize etmek ve ülkenin düzenli bir şekilde sanayileşmesi için kurulan tüzel kişiliklerdir. Türkiye’de Artvin hariç tüm şehirlerde Organize Sanayi Bölgesi (OSB) bulunmakta olup, 2011 yılı itiba- riyle 133’ten fazla OSB bulunmaktadır (Cansız, 2011). Bu OSB’lerden sadece 35 tanesinde atıksu arıtma tesisi bulun- makta, 30’u belediye atıksu arıtma tesi- sine bağlanmakta, 45’inde ise altyapı ya da proje çalışması devam etmekte- dir (Cansız, 2011). Türkiye’deki mevcut OSB’lerde ya da projesi devam eden OSB’lerde geleneksel arıtma sistemleri tercih edilmekte olup, ileri arıtma sistemleri yüksek yatırım ve işletme maliyeti ve araştırma eksikliği nedeniyle henüz tercih edilmemektedir. Ancak, yeraltı su kaynaklarının hızla azalması ve artan tuzluluk, suyun sürdürülebilir yeniden kullanımını zorunlu hale getirmektedir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde (SKKY) su kaynaklarının kıt olduğu ve ekonomik olarak değer taşıdığı yerlerde arıtılmış atıksuların sulama suyu olarak kullanılması teşvik edilmektedir. OSB atıksuları birçok sektörden kaynaklı atıksulardan oluştuğu için genel bir karakterizasyon oluşturulması güçtür. Ancak, OSB’ler için SKKY’de deşarj için sınır değerler belirtilmiş- tir. SKKY Tablo 19’da belirtilen Karışık Endüstriyel Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standartları’na göre 19 farklı parametre için limit değerler belirlen- miş olup, buna bağlı tesislerin sorumlu- luğu sadece bu parametrelerin sınırları dâhilindedir. Ancak, sürdürülebilir bir su yönetimi için suyun yeniden kulla- nılması ve yeniden kullanım için sınır değerlerin veya gerekli şartların belir- lenmesi gereklidir. Bu aşamada, Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği EK 7’de yer alan sulama suyu kriter- leri ortaya çıkmaktadır. Bu tebliğdeki tablolara göre arıtılmış suların sulama suyu olarak kullanılması için belirlen- miş farklı parametreler bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemli parametreler şunlardır; • Su içindeki çözünmüş maddelerin toplam konsantrasyonu ve elektrik- sel iletkenlik • Sodyum iyonu konsantrasyonu ve sodyum iyonu konsantrasyonunun diğer katyonlara oranı • Bor, ağır metal ve toksik olabilecek diğer maddelerin konsantrasyonu • Bazı şartlarda Ca+2 ve Mg+2 iyon - larının toplam konsantrasyonu • Toplam katı madde, organik madde yükü ve yağ gres gibi yüzen madde- lerin miktarı • Patojen organizmaların miktarıdır. Bu parametrelere göre arıtılan sula- rın bu parametrelerdeki sınır değerlere uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, OSB’lerde arıtılan atıksuların sürdürülebilir bir yönetimi için sulama suyu olarak kullanımının yanında farklı amaçlarla kullanım seçenekleri de değerlendirilmelidir. Bu çalışmada, OSB’ler için atıksu Organize Sanayi Bölgesi Atıksularının Yeniden Kullanım SeçeneklerininDeğerlendirilmesi