Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 98. Sayı (Eylül 2016)

32 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2016 www.suvecevre.com YORUM getrleblmektedr. QQ uygulamalarının MBR sstemlere adapte oluşu bu şeklde başlayıp AHL parçalayan br enzmn (AHL-acylase) reaktöre eklenmes le devam etmştr. Enzmn, sarfyatı ve atıksu çersnde kararsızlığı gb prob- lemler dolayısıyla enzmler mmoblze halde reaktöre lave edlmeye baş- lanmıştır. İmmoblzasyon çn seçlen materyal MET (Manyetk enzm taşı- yıcı) olarak adlandırılmıştır ve oldukça yenlkçdr. Çünkü enzm sarfyatını tekrar tekrar kullanılablmes sebebyle azaltmıştır. Bu materyal br mıknatıs mantığı le manyetk yapısı sayesnde ortamdan kolaylıkla çekleblmektedr. Fakat enzmden kaynaklanan karar- sızlık sorunları bu çalışmaları enzm çersnde taşıyan organzmalara, yan QQ bakterlerne yönlendrmştr. Bu aşamadan tbaren öneml br vme kazanılmıştır. Çünkü bakterler çlernde taşıdıkları QQ enzmler çn oldukça kararlı ortamlar oluştururlar ve zorlu çevresel şartlara dayanımları yüksektr. QQ bakterlern bu avantajını perçnle- yen dğer br husus se mmoblzasyon medyasıdır. İmmoblzasyon medyaları bakterlere tutunacakları ortam oluştu- rur ve beslenme, solunum gb faalyet- ler açısından elverşl ortamlar sağlarlar. QQmekanzması le byoflm tetkleyen bakter haberleşmes etkl br şeklde kesleblmektedr. Bu blgler çerçevesnde QQ bakte- rlern kullanıldığı MBR çalışmaları çn yapılan araştırmaların kye ayrıldığın- dan söz edeblrz. Bu araştırmalardan brnc kol, doğada var olan QQ etksne sahp bakterlern keşf çn çalışmalar sürdürmektedr. Keşfedlmş ve etk- ler MBR sstemlerde denenmş k tür oldukça başarılı sonuçlar ortaya koy- muştur. Rhodococcus sp. BH4 ve Pseu- domonas sp. 1A1 olarak zole edlmş ve adlandırılmış türler uygun şeklde MBR sstemlerde reaktör çersne yerleşt- rldğnde, membran üzernde oluşan transmembran basıncında öneml fark- lar doğurmuştur. Bu türler sahp olduk- ları QQ etks le reaktörde bulunan atıksu çersndek bakteryel letşm kesmekte ve membran üzernde oluşan byoflm sürecn mnmze etmektedr. Dolayısıyla membran süzme şn zor- lanmadan yapmaktadır. Bu bağlamda MEMTEK bünyesnde sürdürülen pro- jeler kapsamında yen ve etkl brçok QQ bakters zole edlerek lteratüre kazandırılmıştır. Bunlar arasında Bor- detella Hnz ve Bacllus sp. T5 türler vardır ve %90 vermllkte MBR şletm- ler gerçekleştrlmştr. B. Hnz’nn le şletlen br MBR sstemnde membran basıncının zamana göre artışı Şekl 5’te verlmştr. QQ baktersnn olduğu reaktördek membrandak basınç artışı, QQ baktersnn olmadığı reaktördekne göre oldukça düşük olduğu çalışmanın etknlğn ortaya koymaktadır (11). Araştırmaların knc kolu se keş- fedlen bakterler br nev yuva olarak tanımlayableceğmz mmoblzasyon medyalarına tutturmaktır. Öncelkle hollow fber membranlar arıtma dışında br amaçla kullanılmıştır (mkrobyo- vesel). İçlerne QQ bakterlern doldu- rulduğu mkrobyovesseller (Şekl 6) reaktöre sarkıtılmış ve bakterlern QQ etklern göstermeler beklenmştr. Hareketszlk sorunu bu yöntemn br dezavantajı olmuştur. Bu soruna çözüm arayışı yen medya boncuğu gündeme getrmştr (hücre tutuklanmış boncuk). Boncuğun yapısı aljnat ve çeştl pol- merler olablmektedr. Boncuk üretm aşamasında kmyasal faz geçşler esna- sında QQ bakters boncuğa yerleştrlr ve bu şeklde reaktöre atılır (Şekl 7). Boncuğun hareketl oluşu mkrobyo- vessel çalışmasının handkapını çözmüş olsa ble dayanımdan kaynaklanan br sınırlamaya sahptr. Br dğer 3. nesl medya MEMTEK bünyesnde tasarlanmıştır (Şekl 8) (12). Dr. Börte Köse’nn doktora tez kapsa- Şek l 4: Quorum Quench ng (QQ/Yetersayı Etk s Azaltımı) mekan zması Şek l 5: QQ bakter s uygulanan ve uygulanmayan MBR şlet m nde transmembran basınç farkları (11) Şek l 6: İçer s ne bakter mmob l ze ed lm ş m krob yovessel (10)