Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 97. Sayı (Ağustos 2016)

40 Su ve Çevre Teknolojileri / Ağustos 2016 www.suvecevre.com ğını araştırdığımda, üç araştırmacı, yen b r teknoloj olduğu ç n henüz böyle b r tablonun olmadığını bana b ld rd ler. Çalışmalarından bahsett ğ m üç araştırıcının araştırmaları MBR konu- sunda faydalı örneklerd r. Bu çalışma- larla lg l yayınladıkları makalelerden ve gerçekleşt rd ğ m röportajdan öneml gördüğüm hususlar aşağıda ver lm şt r. Ayrıca röportaj le lg l kısma konu le lg l ve aydınlatıcı eklemeler yapılmıştır. a) Atıksu Arıtımında G derek Önem Kazanan Membran Teknoloj s Konusu ve Üç Araştırma Röportajı (17) - Membran prosesler n tasarımında d kkat ed lmes gereken en öneml faktör, atıksu karakter zasyonu ve m ktarıdır. Seç len membran mal- zemes n n atıksuyun özell kler ne (sıcaklık, pH vb.) uygun olması gerek r. D ğer b r bel rley c para- metre tasarım ve şletme akısıdır. Akı çok genel anlamıyla b r m memb- ran alanından b r m zamanda geçen süzüntü m ktarını fade etmekted r. Akı parametres membran yüzey alanını doğrudan bel rled ğ ç n lk yatırımmal yet nde de bel rley c b r unsur olmaktadır. - Tıkanma, membran prosesler n şle- t m nde karşılaşılan en öneml prob- lemd r. Membran gözenekler n n atıksu çer s nde bulunan katı mad- deler n b r k m sonucuyla dolması ve/veya membran yüzey nde orga- n k ve/veya norgan k maddeler n b r kmes sonucunda kek tabakası oluşumu neden yle tıkanma olayı meydana gelmekted r. Membran üzer nde b r ken maddelere bağlı olarak transmembran basıncının artar ve akı azalır. Tıkanma sonu- cunda membran akısı düşmekte ya da şletme basıncı artmaktadır. Bu nedenle, membran tem zleme sıklığı öneml hale gelmekted r. - Membran k rlenmes MBR prose- s n n, k rlet c ler etk l b r şek lde g dermes ne ve yüksek veya şok yüklemelere karşı d rençl olmasına karşın, membranın k rlenmes halen kaçınılmaz b r engeld r. K rlenmen n meydana gelmes membran perfor- mansını k şek lde etk lemekted r. Bunlardan lk , membran yüzey üze- r nde b r tabakanın oluşması sonucu süzüntü akışına karşı ek b r d renç meydana gelmes d r. İk nc s se, membran gözenekler n n tam veya kısmen tıkanması sonucu gözenek boyutu dağılımının değ şmes d r (18), (7). - Bu k rlenme, s stem uygun h drol k koşullar altında şlet ld ğ takd rde en aza nd r leb l r. Kr t k akı kav- ramı (k rlenmen n olmadığı akı) k r- lenmey karakter ze etmek ç n b r parametre olarak ortaya çıkmıştır. Membran kr t k akının altında şlet l- d ğ zaman, uygun b r tem zleme s s- tem le komb ne ed lm ş b r memb- ranı uzun b r süre part kül b r kmes olmaksızın veya çok az m ktarda b r kmen n gözlenmes yle şletmek mümkün olmaktadır (19), (7). - Batık boşluklu f ber membran proseslerde, gözenekl membran ç nden süzüntünün geç r lmes n sağlamak ç n f ber n lümen ( ç) kıs- mına negat f basınç uygulanmak- tadır. Bu esnada, membranın dış yüzey n tem zlemes ç n modülün taban kısmından hava ver lmekted r. İç ve dış basınç arasındak farktan elde ed len transmembran basıncı, çıkışta en yüksek, akışın başlangıç noktasında se en düşük değerde olacaktır. Bu yüzden, süzüntü çıkış noktasındak yerel akı en yüksek değer nded r, bunun sonucu olarak en hızlı k rlenme bu bölgede gerçek- leşecekt r (7). - MBR’larda membran k rlenmes n kontrol etmek ç n kullanılan tekn k- ler aşağıda ver lmekted r (7): • Boşluklu (Hollow) fiberlerin veya düz levhaların paketleme sıklığını, havalandırıcıların yerler n , f berle- r n uyumunu ve f berler n çaplarını opt m ze ederek membran modül d zaynının mod f kasyonu • İşletme akısını kritik akının altında tutarak, membranların çevres ne hava püskürterek ve membranı aralıklı düzende şleterek membran yüzeyler üzer nde kek oluşumunun azaltılması • Toz aktif karbon (TAK) ekleyerek reaktör ç ndek çamurun f ltrasyon özell kler n gel şt rmek • Geri yıkayarak ve kimyasal temiz- leme yaparak k rlet c ler uzaklaş- tırmak - Membran üret c ler hesaplamaları yapmak ç n yazılım programları Şek l 4: Anaerob k membran b yoreaktörler n şemat k görünüşü (13), (16) Geri Devredilen Katılar Giriş Gaz Çıkış Membranla Ayırma Ünitesi Anaerobik Biyoreaktör YORUM