Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 97. Sayı (Ağustos 2016)

www.suvecevre.com 26 Su ve Çevre Teknolojileri / Ağustos 2016 türbn kurulumu öncesnde yaptığımız modelleme çalışmalarıyla çevrede olu- şablecek gölge etksn de sıfıra ndrdk. Tab burada sadece üretlen elekt- rğe bakmamak da gerekyor. Belk bundan daha da önemls, rüzgar tür- bn sayesnde yılda 900 bn ton kar- bon salımının engellenmes. Doğalgazla üretlen elektrk bldğnz gb cdd br karbon salımına neden oluyor. Rüzgar türbnmzle bu salımın da önüne geç- mş oluyoruz. Türbnle sadece elektrk üretm ve karbon salımı azaltımı değl, blg de üretmey hedefledk. Çok y br zleme yapıyoruz. Sensörlerle, rüzgar türb- nnn büyük fırtınalar ve depremler- dek davranışını zlyoruz. Metrekareye düşen radyasyon, türbnn kuşlara etks gb tüm çevre şartlarını ölçüyoruz. Aslında yenleneblr enerj br bakıma mükemmel br enerj değl. Rastlantısal kaynaklara dayalı olduğundan, enerjye stenlen zamanda stenlen değerde ulaşamayablyorsunuz. Br doğalgaz gb aç-kapa ulaşılablen br kaynak değl. Fakat buna rağmen geleceğn enerjs olduğu da açık. Dolayısıyla bunun gb bazı dezavantajlarının blm- sel çalışmalarla etklernn yok edleble- ceğn düşünüyoruz. Üretlen enerjnn depolanması ve saklanması bu alandak en öneml çalışmalardan brs. Bz de yen kurulan Yenleneblr Enerj Araş- tırma Laboratuvarımızda yenleneblr enerjnn dönüşümü ve saklanması çn Organk Rankne Döngüsü gb konular üzerne yoğunlaşıyoruz. SU&ÇEVRE: Kampüste sadece rüzgar türbnyle elektrk üretmne değl, enerj tüketm ve su gb farklı alanlara yönelk blmsel çalışmalar da yürütüyorsunuz... Bunları özetleyeblr msnz? PROF. DR. EMRE OTAY: Doğrudur, enerj tüketm de odaklandığımız ana konulardan brs. Mesela ses getren doktora çalışmalarından brsnde, mev- cut bnada tüketlen enerjy azaltma çabalarının, yenleneblr enerj üret- mekten altı kat daha verml sonuç ver- dğ ortaya çıkmıştı. Türkye’de tüketm azaltmaya yönelk yapılan çalışmalar gerçekten çok daha verml çıkıyordu. Aslında herkes temz enerjye yatırım yapmanın y br şey olduğunu blyor. Blnmeyen se fnansal rsklerd. Bu çalışma da onu gözler önüne sermşt. Br dğer projemzde de nsan davra- nışının bnalarda enerj performansına etksn ncelyoruz. Kent laboratuvarı (Yaşayan laboratuvar) sayesnde araş- tırma-üretm-tüketm aynı yerleşke çnde test edlyor. Sadece tek br bna değl, tüm kampüs br kent laboratuvarı olarak çalışacak. Bu projenn en lgnç tarafı nşaat mühendsler, endüstr mühendsler ve sosyologların brarada çalışacak olmaları. Proje dahlnde yer- leşkemzdek bnalarda ve yurtlarda nsanların davranışlarını ncelyoruz. Bu, enerj vermllğnde çok çok öneml br konu. Çünkü vermllğ sağlamak çn yalıtım yapılıyor, verml chazlar kulla- nılıyor fakat en öneml unsur olan “nsan davranışı” gözönünde bulundurulmu- yor. İstenldğ kadar sürdürüleblr br bna yapılsın fakat brs kışın camı açık bırakırsa vermllk falan söz konusu olmaz. Bu kapsamda lk olarak yurt- ları gözlem altına aldık. Km, ne zaman daha çok veya az enerj harcıyor gb konuları blmsel olarak araştırıyoruz. Br dğer projemz Çevre Blmler Ensttüsü yürütüyor. Kurulan laboratu- varda yosun üretlecek. Proten üreten yosun, gelecekte açlığın çözümü olarak görülüyor ve evrende en hızlı büyüyen, üretlmes en hızlı canlı. Su kaltesn yükselttğnden arıtma alanında da kul- lanılan yosun ayrıca toz halne getrlp yakıt olarak da kullanılıyor. Denzde tarım projemz de öner halnde olmasına rağmen öneml pro- jelermzden brs. Karadak tarım alan- larının korunması açısından da öneml br proje. Akıllı dalgakıran projes, hareketl plakalarla dalga enerjsn sönümleyen akıllı br dalgakıran model. Dalgadan elde edlecek enerjnn, şehrler bes- leyecek kadar olduğunu düşünmüyo- “Kampüste atıksuyun değerlendirilip döngü içinde işlev kazanmasını amaçlıyoruz. Arıtılmış suyu çevre sulaması için kullanıyoruz. Kampüsümüzün ihtiyacı olan suyu da yeraltı suyundan karşılıyoruz. Proje halinde olan yapmadığımız kısım ise deniz suyunu desalinasyonla bu döngünün içine dahil edebilmek...” HABER & RÖPORTAJ