Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 95. Sayı (Haziran 2016)

www.suvecevre.com DR. HALE ÖZGÜN İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Evsel Atıksuların Anaerobƒk Membran Bƒyoreaktörler ƒle Malƒyet Etkƒn Olarak Yenƒden Kullanımı E vsel atıksudan anaerob…k membran b…yoreaktör tekno- loj…s… kullanılarak yüksek bes… madde, düşük patojen …çer ğ… olan ve katı madde …çermeyen su eldes…, günü- müzde yoğun olarak araştırılmaktadır. Anaerob…k membran b…yoreaktörler d ğer teknoloj…lere göre daha az yer kaplamakta olup, sadece atıksu arıtma amaçlı değ…l, aynı zamanda bes madde …çer ğ… yüksek su eldes… amacıyla da kul- lanılmaktadır. Böylece evsel atıksuların tarımsal sulama amaçlı yen den kulla- nımına olanak sağlanmaktadır. Ayrıca anaerob k prosesler …le elde ed…len b yo- gaz, anaerob k membran b yoreaktör …şlet m nde gerekl… olan enerj… …ht yacını azaltmaktadır. Bel…rt…len avantajlarının dışında, anaerob k membran b yore- aktör teknoloj…s… tam ölçekl… uygulama- larda membran tıkanma problem ne yol açmaktadır. Tıkanmaya bağlı olarak oluşan yüksek enerj… gereks n m… ve yatırım mal yet…, bu teknoloj n n dezavantaj- ları arasında sıralanab…l…r. Evsel atıksular b…rçok ülkede düşük organ…k madde …çer kl… ve h zmet ed…len nüfusa bağlı olarak yüksek m ktarda oluşmaktadır. Ancak su korunumu ve ayrık kanal…- zasyon s…stemler n n kurulması …le …lg…l… devam eden çalışmalar, yakın gelecekte evsel atıksu karakter zasyonunda değ…- ş mler n olab…leceğ n… göstermekted…r. Membranların ayırma özell ğ… sayes nde evsel atıksu karakter…zasyonundak… değ…ş mler, çıkış suyu kal…tes n… büyük ölçüde etk…lemeyecekt…r. Arıtma tes…s… konf…gürasyonu, membran özell…kler…, çamur ve g…r…ş atıksu karakter…zasyonu ve …şletme koşulları g b… tasarım ve …şletme …le …lg…l… b…rçok faktör, anaerob k membran b yo- reaktörlerde tıkanma potans yel ne etk… etmekted…r. Bunların arasında reaktör d zaynı, çamurun tıkama potans yel n… etk…leyen en öneml… faktörlerden b…r…- d…r. Özell kle son on yılda tam karışımlı reaktör, yukarı akışlı havasız çamur yataklı reaktör ve genleşm…ş granü- ler çamur yataklı reaktörler g b… farklı b…rçok anaerob k reaktör t p n n farklı membran türler… …le b…rl kte kullanıldığı pek çok çalışma yapılmıştır. Bu alter- nat fler arasında yukarı akışlı havasız çamur yataklı reaktörlerde çamur yer ne reaktör üst suyu membrana ulaşmaktadır. Dolayısıyla tıkanma …le …lg…l… problemler… azaltması açısından bu komb nasyon avantajlı görülmekted…r. Doktora kapsamında yaptığım çalış- manın temel amacı, evsel atıksudan tarımsal sulamada kullanma amaçlı düşük patojen yüksek bes… madde …çer ğ… olan su eldes n… ve enerj… ger… kazanımını sağlayacak yen…l…kç… b…r anaerob k membran b yoreaktör kon- f gürasyonunun uygulanab…l…rl ğ n n araştırılmasıdır. Bu çalışmanın ger- çekleşt…r…lmes… …le membrana ulaşacak olan toplam katı madde yükü kontrol ed…lerek akı artışının sağlanması ve ana- erob k membran b yoreaktörler n tam ölçekl… evsel atıksu arıtımında kullanıl- ması hedeflenm…şt…r. Çalışmada kullanı- lan deneysel s…stem Şek…l 1’de ver…lm…şt…r. Anaerob…k membran b yoreaktör ve çürütücü …çeren s…stem, evsel atıksu 30 Su ve Çevre Teknolojileri / Haziran 2016 MAKALE