Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 94. Sayı (Mayıs 2016)

Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2016 45 www.suvecevre.com mesn sağlamak amacıyla 2007-2023 yıllarını kapsayan AB Entegre Çevre Uyum Stratejs (UÇES) hazırlanmıştır. UÇES stratejlern gerçekleştrleblmes çn htyaç duyulacak teknk ve kurum- sal altyapı le yapılması zorunlu çev- resel yleştrmeler ve düzenlemelern neler olacağına lşkn detaylı blgler çermektedr. Çevre koruma faalyet- lernn kamu, özel sektör, svl toplum kuruluşları ve akademk çevrelern yakın şbrlğ çnde gerçekleştrlmes öngörülmektedr. Bu çalışmalara tüm toplumun aktf katılımını sağlamak çn kamuoyunun blglendrlmes ve karar mekanzmalarına dahl edlmes gerek- tğ, br lke olarak kabul edlmştr. Kalkınma planları Avrupa Brlğ’ne tam üyelk sürecnn gerektrdğ pol- tkaların, stratejlern, planların ve programların temel dayanağını teşkl etmektedr ve ulusal ölçektek bütün çalışmaları yönlendrc br şleve sahp- tr. 2014-2018 dönemn kapsayan Onuncu Kalkınma Planı da br öncek planda olduğu gb ulusal ekonomk ve sosyal gelşmey gerçekleştrrken, doğal kaynakların sürdürüleblr kul- lanımını esas olarak kabul etmektedr. Planda sürdürüleblr gelşmey sağ- lamak çn çevresel kaynaklar üzern- dek olumsuz baskıların azaltılması temel hedef olarak belrtlmştr. Dört ana bölümden oluşan planın üçüncü bölümünde yaşanablr mekânlar ve sürdürüleblr çevrey gerçekleştrmek çn yapılması gerekenler detaylı olarak açıklanmaktadır. Planda ayrıca çevre yönetmnde görev, yetk ve sorumlu- luklardak belrszlk ve yeterszlklern gderleceğ, denetm mekanzmaları güçlendrlerek özel sektörün, yerel yönetmlern ve STK’ların rolünün artırılacağı vurgulanmaktadır. Kentle- rn çevre kaltesn yleştrmek ama- cıyla atıksu yönetm le lgl durum tespt yapılmış ve hedefler belrlen- mştr. Kentsel altyapıya lşkn hedef- ler kısmında kanalzasyon şebekesyle hzmet verlme oranının 2012 yılında yüzde 88 olduğu ve 2018 yılında bu oranın yüzde 95’e çıkartılacağı belrtl- mektedr. Ayrıca, atıksu arıtma tessyle hzmet edlen nüfus değer 2012’de yüzde 62 ken 2018 yılında yüzde 80 olması hedeflenmektedr. Uluslararası Düzeyde Çevre Poltkasındak İlerlemeler Türkye, üyes olduğu Brleşmş Ml- letler, OECD, G20 ve Avrupa Brlğ gb uluslararası kuruluşlar tarafından uygu- lanan çevre poltkalarını yakından takp etmekte ve taraf olduğu anlaşmaların gerekleryle ulusal çevre poltkasını ve mevzuatını uyumlu hale getrmekte- dr. TC Anayasası’nın 90. maddesnde belrtldğ gb Türkye’nn taraf olduğu dğer antlaşmalarda olduğu gb çevre konusunda mzaladığı sözleşmelerde brer kanun değerndedr. Türkye’nn ulusal çevre yönetm en çok Avrupa Brlğ çevre poltkala- rından etklemektedr. 21 Aralık 2009 tarhnde Brüksel’de gerçekleşen Türkye-AB Hükümetlerarası Katılım Konferansı’nda alınan kararla Çevre ve İklm Değşklğ faslı müzakereye açıl- mıştır. AB çevre müktesebatı çevresel etk değerlendrmes (ÇED) ve strate- jk çevresel değerlendrme (STÇD)’den oluşan yatay mevzuatıyla brlkte çev- resel sorumluluk ve çevresel blgye erşm yanında, hava kaltes, su kaltes, atık yönetm, doğa koruma, endüstr- yel krllğn kontrolü, kmyasallar, klm değşklğ ve gürültü alanındak düzen- lemeler kapsamaktadır. Bölgesel Düzeyde Çevre Poltkasındak İlerlemeler 1950’l yıllardan tbaren gelşmş ve gelşmekte olan ülkelerde uygulan- maya başlanan bölgesel gelşme pol- tkalarının Türkye’dek gelşm Avrupa Brlğ adaylık sürecyle hız kazanmıştır. 2002 yılında, Avrupa Brlğ’nn bölge- sel kalkınma poltkalarına uyum sağ- lamak çn statstk bölge sınıflandır- masına geçlmştr. Avrupa Brlğ, üye ülkeler arasındak ve ülkelern kend bölgeler arasındak dengeszlklern azaltılarak sosyo-ekonomk entegras- yon ve uyumun kolaylaşması çn böl- gesel poltkalar uygulanmasını teşvk etmektedr. Türkye le Avrupa Brlğ arasındak üyelk görüşmelernde Bölgesel Poltka ve Yapısal Araçların Koordnasyonu faslı 2013 Kasım ayında müzakerelere açılmıştır. Katılım Önces Mal Yardım Aracı (IPA) Avrupa Brlğ’nn, brlğe aday ülkelere sağladığı mal yardımları tek br çatı altında topladığı br fnansal mekanzmasıdır. IPA toplam beş ble- şenden oluşmaktadır ve üçüncü ble- şen (Bölgesel Kalkınma) ve dördüncü bleşen (İnsan Kaynaklarının Gelşt- rlmes) bu fasıl kapsamında değer- lendrlmektedr. IPA’nın 2007-2013 mal dönemnde Türkye’ye bölgesel kalkınma ve nsan kaynaklarının gelş- trlmesne yönelk yaklaşık 2,2 mlyar Euro kaynak tahss edlmştr. Bu kay- naklar, bölgesel rekabet edeblrlk, çevre, ulaştırma ve nsan kaynaklarının gelştrlmes programları kapsamında hazırlanan projeler aracılığıyla kulla- nılmıştır. Çevre ve Şehrclk Bakanlığı, Orman ve Su İşler Bakanlığı le Sağ- lık Bakanlığı tarafından yürütülen ve emsyon kontrolünün gelştrlmes, su kaltes zleme kapastesnn gelştrl- mes ve yüzme suyunun zlenmes gb çevre alanında brçok farklı konuda 14 adet proje devam etmektedr. Kentsel atıksu yönetm konusunda Avrupa Brlğ müktesebatına uyum çalışmaları sonucunda 91/271/EEC sayılı Kentsel Atıksu Artımı Drektf- nn ülkemz mevzuatına uyumlaştırıl- ması amacıyla Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmelğ le Hassas ve Az Hassas Su Alanları Teblğ yürürlüğe grmştr. Ayrıca ülke genelndek hassas ve az hassas alanların güncellenmes çalış- ması devam etmektedr. l (*) T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Atıksu Arıtımı Eylem Planı (2014–2023)” adlı çalışmadan derlenmiştir.