Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 92. Sayı (Mart 2016)

www.suvecevre.com 60 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2016 g r ş hattına veya ön şartlandırma bölümüne ya da her k s ne b rden klor eklenmes d r. Klor ve d ğer benzer oks tley c ler, pol am d membran yüze- y ne temas etmeler hal nde membrana zarar vermekte ve zamanla membran yapısını bozmaktadır. B rçok membran üret c s bu nedenle ürünler n n stab l - tes n “klor saat ” (Chlor ne hours) c n- s nden fade etmekted r. Oks dasyon, membran yapı mater- yal ç ndek am d bağlarının ayrılma- sına ve buna bağlı olarak membranda del kler n oluşmasına sebep olur. Bu del klerden geçen yonlar ürün suyuna geçer. Bu olumsuzluk, ürün suyunun normal ze ed lm ş letkenl k değer n- dek artışla ve tuz t m ndek azalmayla kend n göster r. Oks dasyon hasarı, membran otops s nde X-ışını fotoe- lektron spektroskop s yle (XPS) tes- p t ed leb l r; bu nceleme, açığa çıkan karboks lat gruplarını ve atomlar arası değ şme (subst tut on) sonucu artan klor sev yeler n göster r. Bu proses ger dönüşsüzdür ve ürün suyu kal tes n n bozulmasına yol açar, bu da sonuçta membranların zamanından önce değ ş- t r lmes gerekl l ğ n ortaya çıkarır. Günümüzde, oks dasyona bağlı membran hasarını azaltmak amacıyla b rçok membran ün tes nde SMBS g b nd rgey c k myasallar ya da akt f karbon tek tek veya komb ne şek lde kullanılmaktadır. Bu şlemler akt f oks tley c n n n ha besleme akımıyla membranlara g tme olasılığının azal- tılmasına yardımcı olarak oks dasyon hasarı r sk n düşürmekted r. Ancak, bu şlemler %100 ver ml değ ld r; zaman ç nde az m ktarda da olsa oks tley c , membrana ulaşır ve oks dasyon mey- dana gel r. Bazen, operasyonel kontrol- dek sorunlar neden yle büyük m ktarda oks tley c membranlara ulaşır ve hızlı ve ş ddetl b r şek lde oks dasyon hasarı yaratarak tes s zor durumda bırakır ve doğru kal tede ürün suyu üretememe- s ne neden olab l r. Her k durumda da bugün uygulanan çözüm, memb- ranların değ şt r lmes d r. Bu değ ş m- ler zaman alıcı ve özell kle planlanan tar hten önce yapılması gerekt ğ nde masraflı şlemlerd r. KURİTA, oks dasyon sonucu hasar görmüş membranların ömrünün uza- tılmasını sağlayacak KURIVERTER™ RC çözümünü gel şt rm şt r. KURIVER- TER™ RC, membrandak yıpranmaların k myasal olarak g der ld ğ b r yen leme proses d r; membranın tuz t m kab l - yet n ger kazandırab lmekte ve hemen hemen yen takılmış b r membranla aynı kal tede ürün suyu üret leb lmes n sağlamaktadır. KURIVERTER™ RC’n n üç b leşen vardır: “RC 200”, “RC 300” ve “RC 400”. Bu üç b leşen de toz formunda olup, membran ün tes le b rl kte monte ed len standart yer nde tem zleme (CIP-Clean n Place) s stem kullanılarak karıştırılıp, seyrelt leb lmekted r. S rkü- lasyona başlamadan önce homojen b r karışım elde edeb lmek ç n CIP tankının üzer nde karıştırma ün tes bulunması gerekl d r, bunun dışında başka b r ek pman ht yacı bulunmamaktadır. RC şlem n n ön koşulu olarak membranların standart CIP s stem le tem zlenmes gerekl d r. Membran üzer nde yoğun b r k nt ve k reç b r - k m olması hal nde KURİTA tarafından daha özel b r tem zleme şlem tavs ye ed lecekt r. Membran yüzeyler nde yoğun k reç veya b r k nt bulunması, RC 200’ün karboks lat gruplarıyla reaks yona g rmes n önleyecekt r. Bu da yen lenme (rejuvenat on) şlem - n n etk s z olmasına yol açab l r. RC şlem ne başlamadan önce membran yüzeyler n n tem z olması şarttır. Membranlar tem zled kten sonra her b leşen sırayla çözülür ve bel rt len süre boyunca s stemde s rküle ed l r. Her b r RC b leşen n n eklenmes nden önce yıkama şlem ne gerek yoktur, ancak bazı durumlarda b r pH ayarla- ması adımı gerekeb l r. Proses Teor s - Başlangıç Noktası: Pol am d membran yüzey n n oks dasyonu del kler n oluşmasına ve karboks lat gruplarının açığa çıkmasına yol açar. - Aşama 1: RC 200 am n b leş ğ n n eklenmes ; RC 200’dek am n grupları açığa çıkmış karboks lat gruplarıyla k myasal bağ yapar. - Aşama 2: RC 300 pol fenol b leş ğ n n eklenmes ; bu b leş k, am n b leş kler ne b rkaç noktadan k myasal olarak bağlanır ve del kler kapatır (yama). - Aşama 3: RC 400, pol katyon k b leş ğ n eklenmes , bu b leş k yamalı alanları stab l ze eder, korur. TEKNİK Şek l 3: KURIVERTER IK-110 uygulama önces ve sonrası ger kazanım (recovery rate %) trend