Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 92. Sayı (Mart 2016)

www.suvecevre.com 44 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2016 YORUM panın basınç ve deb değ ş m n n pro- f l ne göre SCADA’ya bağlı alarm s s- temler kurulacaktır. Ayrıca çme suyu şebekes n n b rçok noktasından alınan numune örnekler nden elde ed lecek net celer s steme g r lecek olup, şebe- kedek suyun kal tes n n sürekl kont- rol ed lmes n , problem olması hal nde hang bölgede problem olduğunun hemen tesp t ve müdahales çok hızlı olacaktır. İçme suyu arıtma tes sler nde bulunan onl ne ölçüm yapan bütün c hazlar s steme entegre ed lecek ve şebekeye ver lecek suyun anlık olarak kal tes tek b r noktadan, yan SCADA merkez nden zlenecekt r. Sonuç olarak SCADA s stem le su depoları, pompa stasyonları ve şebekelerdek suyun zleme ve uzaktan kontrolü sağlana- cak, su depolarına takılan c hazlarla depoların doluluk oranları ve taşma durumları kontrol ed lecek, dağıtım ve su otomasyonu le şebeken n uzaktan zlenmes n n yanında şebeken n hızlı ve etk n b r şek lde kontrolü sağlanacaktır. Bu s stem le sev ye, basınç, su kal tes parametreler , elektr ksel ver ler, kayıp- kaçak oranları, tahakkuk b lg ler g b ver ler sürekl görmek ve müdahale etme mkanı da bulunacaktır”. Yukarıda ver len b lg ler d kkate alındığında, nüfusun 2000’den az olan beled yeler n kapatılması nede- n yle sayıları 3025’ten 1397’ye düşen beled yeler n, anlatılan d ğer konuların yanında öncel kle su kayıplarını engel- leyeb lmek ç n önlem almalarını ve SCADA s stem kurma konusunda adım atmalarını öner yorum. Kaynaklar 1) Erhan Mete Yılmaz, “SCADA, İstanbul Su ve Kanal zasyon İdares ” V. Dünya Su Forumu, İstanbul, (2013). 2) Zübeyr Tuncel ve Yasem n Ağca le Çorum SCADA Çalışmaları Hakkında Görüşme (2016). 3) Ahmet Samsunlu, “Su Get rme ve Kanal zasyon Yapılarının Projelend r lmes ”, B rsen Yayınev , İstanbul, (2012). l Şek l 4: İSKİ Su Tem n Yapılarında SCADA S stem nde İzlenen ve Yönet len B lg ler Tablo 1: SCADA Sisteminde İzlenen ve Yönetilen Bilgiler Barajlarda su seviye bilgisi Meteorolojik veriler (yağış, buharlaşma, sıcaklık) İsale hatları debi miktarları İsale hat basınçları Depo seviyeleri Uzaktan kontrol vanaları Su kalite parametreleri (bulanıklık, pH, klor) Ter istasyonlarında pompaların durumu Elektriksel bilgiler (akım, gerilim, aktif ve reaktif güç faktörü) b r SCADA s stem kurmayı düşündü- ğünü öğrend m. ÇorumBeled yes ’nden aldığım b lg lere göre su kayıpları hak- kında kes n b r değer ver lememekted r. Bu s stem kurulduğunda kayıp-kaçak l şk s n n de kolayca tesp t ed leb le- ceğ n ve kayıp-kaçağın azaltılması ç n önlemler alınacağını öğrend m. Çorum Beled yes Su ve Kanal - zasyon Müdürlüğü yetk l ler SCADA s stem le ulaşmak sted kler hedef- ler şu şek lde özetled ler: “Su depo- larının, su sev yeler ve hac mler ; su depolarından şebekeye ver len ve b r üst kademeye basılan su m ktarı, terf hat basınç değerler , motor ve vanala- rın durum poz syonları tek merkezden SCADA s stem yle zleneb lmekted r. Aynı zamanda s stem le ‘su şebekes hattında hang bölgede ne kadar su kullanılıyor, hang saatler arasında su kullanımında artma veya azalma mev- cut, hang bölgede şebekeye ver len su m ktarı le şebekede kullanılan su m ktarı arasında değ şkenl k var’ soru- larının cevaplarının anında ve onl ne olarak bel rlenmes bu s stemde müm- kün olmaktadır. Dolayısıyla böylece şebekeye ver len suyun kullanılanı ve kayıp-kaçak l şk s n n tesp t sağlana- caktır. Şehre su tem n nde farklı kaynak- lardan su tem n ed lmes durumunda, buralardak terf noktalarında bulunan pompa stasyonlarında pompaların çalışma süreler ne göre devreye g rme ve çıkması, sten len sırada devreye g r p çıkması veya yedekl çalışması ve benzer konf gürasyonların bu s stem le sağlanması mümkündür. Pompa- ların devre dışı bırakılması ve yer ne sıradak en az kullanımı olan pompanın alınması (ya da yedek) her g ren pom-