Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 91. Sayı (Şubat 2016)

www.suvecevre.com 30 Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2016 tesp„t ed„lm„ş ve en uygun şek„l ve uzunluk bel„rlenm„şt„r. TR D arıtma tes„- s„ne g„den çıkış borusunda (daraltılmış boru sonunda) ölçülen kuru madde, TR Ü „se dolu savağın çıkışındak„ kuru madded„r. a) Değ„ş„k deb„ler„n etk„s„ (18 L/s; 30 L/s; 48 L/s) b) Dolu savak uzunluğunun etk„s„ (1,00 m.; 1,50 m.; 2,00 m.; 2,50 m.; 3,00 m.) c) Savak yüksekl„ğ„n„n etk„s„ (0,20 m.; 0,25 m.; 0,30 m.; 0,35 m.; 0,40 m.) d) Dolu savak şekl„n„n (formunun) etk„s„ (bkz. Şek„l 12) e) Atıksuya karıştırılan maddeler„n etk„s„ (Kum, taze çamur, kağıt, sünger) f) Farklı karışım oranlarının etk„s„ (1+2-1+7) g) Daraltılmış çıkış borusunun konumunun etk„s„ (60°) (bkz. Şek„l 13) YORUM Şekƒl 9: a- Yağış esnasında kanaldak deb n n değ ş m b- Yağış esnasında kanalda ölçülen çökeb len çamur m ktarı Şekƒl 10: B rleş k s stemlerde yağmur başlangıcından t baren ölçülen değerler Şekƒl 11: Model deney tes s İng„ltere’de Northhampton, Br„gho- use ve Bradford kentler„nde yağmurlu havada kanal„zasyon s„stemler„nde ölçümler yapılmıştır (Gameson, Dav„d- son, 1963). 60 gün süren üç yüzden fazla yağış esnasında b„rleş„k s„stem kanallarda oluşan suda, yağmur baş- langıcından „t„baren Şek„l 10’da görü- len parametreler ölçülmüştür. Buradan görüldüğü g„b„ yağmur başlangıcındak„ ölçümler en yüksek değerler„ göster- mekted„r. Bu nedenle „nşa ed„lecek dolu savakların yağmurun başlangıç aşamasında kanaldak„ suyun en az „lk 15 dak„ka mümkün olduğu takd„rde 60 dak„kaya kadar dolu savaktan deşarjı, yukarıda şek„ller„ göster„len dolu savak- lar veya su tutma haznes„ vasıtasıyla engellenmel„ ve daha sonra arıtma tes„- s„ne akışı sağlanmalıdır. B„l„nd„ğ„ g„b„ yağmurlu havada kanala gelen su, „lk 15 dak„kada evsel p„s su kadar k„rl„d„r. Tez çalışmamın deney tes„sler„ Gütersloh arıtma tes„sler„ alanında kurulmuştur. Deney tes„s„n„n plan ve kes„t„ Şek„l 11’de görülmekted„r. Aşağıda açıklanan deney kade- meler„nde dolu savakların k„rl„l„k para- metreler„ üzer„ndek„ etk„s„ 18 ayı bulan ölçümlerle bel„rlenm„şt„r. Bu ölçüm- lerde k„rl„l„k dağılım parametres„ TR D / TR Ü (Dağılım katsayısı) değerler„ aşa- ğıda ver„len değ„şkenlere bağlı olarak Şekƒl 12: İncelenen savak şek ller b a