Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 90. Sayı (Ocak 2016)

46 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2016 www.suvecevre.com MAKALE N. KAMİL SALİHOĞLU Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fak. Çevre Mühendisliği Bölümü BETÜL ORAKÇI Ortem Temizlik İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. çamurlarının şleme ve bertaraf edl- mesnde ülke ölçeğnde belrlenecek esaslardan oluşacak br arıtma çamuru yönetm sstemnn gelştrlecek olması bakımından br lk ntelğ taşımaktadır. Proje sonuçları, kamuda yasal düzen- lemeler, özel sektörde de tam ölçekl tesslerde doğrudan kullanımı açısın- dan ne yazık k stenlen hedeflerne ulaşamamıştır. Bu çalışma sonunda günde orta- lama kş başına 35±16 g. Katı Madde çerğnde atık çamur oluştuğu tespt edlmştr. Ülkemzde çamur bertarafına yönelk olarak ağırlıklı olarak seçlen yöntem halen atıklarla depolamadır. Nha bertaraf önces zorunlu br pro- ses olan kurutma, mekank ve güneşle kurutma teknoloj kullanılarak gerçek- leştrlmektedr. Mekank kurutma sstemlernn özel- lkle şletme malyetler ve karbon ayak zne etkler, güneşlenme süreler ve radyasyon değerler yüksek olan ülke- lerde güneşle kurutma sstemlernn de alternatf sstemler olarak kullanılma- sına yol açmıştır. Ayrıca son yıllarda gelşen başka br eğlm se mekank ve güneşle kurutma sstemlernn enteg- rasyonudur. Termal çamur kurutma sstemler- nn lk yatırım ve şletme malyetler, öneml mktarda enerj htyacı nede- nyle yüksektr (AÇP, 2012). Bu nedenle termal çamur kurutma tesslernn, byogaz veya atık depolama tess gazı vb. brncl enerj kaynaklarından üretlecek atık ısı bulunan yerlerde kurulması terch edlmektedr. Baş- lıca çamur kurutma uygulamaları, lk yatırım malyetler kapaste, kullanılan ekpman ve kurutma tpne göre doğ- rudan veya dolaylı olarak yapılmakta olup, 500.000 la 2.000.000 Euro ara- sında değşeblmektedr (PURE, 2012). Sadece ekpman malyet (20-100 ton KM/gün kapastel br tess çn) 85.000- 140.000 Euro/tonKM-gün aralığında değşmekte, bna vb. tüm bleşen- lerle brlkte toplam malyet 170.000- 230.000 Euro/ton KM-gün tutarında olmaktadır (WEF, 2004). İşletme bakım 1. GİRİŞ “Ç amur Yönetm” konu- sunda dünyada ve ülke- mzde pek çok farklı yaklaşım ve teknoloj uygulanmakta- dır. Ülkemzde halen şletlmekte olan atıksu arıtma tesslernde oluşan çamur mktarlarının belrlenmes, bunların şlenmes ve bertaraf edlmesne yöne- lk olarak yapılan uygulamalar hakkında sağlıklı ver bulunmamaktadır. Coğraf bölgeler bazında mevcut evsel/kentsel atıksu arıtma tessler hakkında proses blglern derlemek ve bu tesslerde oluşan arıtma çamurlarının şlenmes ve bertaraf edlmes amacıyla uygulanan yöntemler hakkında verler toplamak, arıtma çamuru (AÇ) yönetm açısından büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla İTÜ, ODTÜ, DEÜ, Boğazç Ünverstes tarafından Evsel/Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetm Projes TÜBİTAK-KAMAG 1007 (AÇP TUBİTAK, 2012) yapılmıştır. Türkye’nn çamur hartasının oluşturulması ve arıtma Türk ye’de Arıtma Çamurlarının Güneş Enerj s yle Kurutulması ç n Yaklaşımlar ve Ekonom k Değerlend rme (*) (*) 11. Ulusal Çevre Mühend sl ğ Kongres ’nde sunulmuştur.