Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 89. Sayı (Aralık 2015)

54 Su ve Çevre Teknolojileri / Aralık 2015 www.suvecevre.com REHBER azalmasında buharlaşmanın etk s de büyüktür. B rkaç yıllık tem zleme aralıklarıyla lagün veya lagünün bölümler nden b r by-pass ed lerek çamur alınır ve bu çamur tarım araz ler nde kullanılır. Tem zleme şlem nde sık sık az m k- tarda çamur alınması yer ne daha uzun aralıklarla stab l ze olmuş çok m ktarda çamur alınması terc h ed lmel d r. B r ken çamurdak organ k madde- ler, yavaş b r şek lde bozunmaya uğrar- lar. Bazı tahm nlere göre, bozunma kat- sayısı (Kv) değer , 0,4-0,6 arasındadır. Katı madde b r kmes ve bozunması, zamanla artar. Net UKM b r k m , b r nc - derece k net k kabulüyle aşağıdak şek lde ver leb l r: W t = t zamanı sonra uçucu katı madde ağırlığı, W o = B r m zamanda beslenen uçucu katı madde ağırlığı, K v = B r m zamanda bozunma (UKM g der m ) hızı katsayısı. Çamur lagünler ndek yükleme değer 25-75 kg/m 2 -yıl olarak ver lmek- ted r. Lagün gerekler n mahall şartlara göre bel rlemek daha y d r. Özell kle kl m n kurutma ç n elver şl olmadığı yerlerde, der n olmayan lagünler, araz ht yacı yönünden kurutma yatakla- rına üstün değ ld r. Sıcak kl mlerde çok fazla araz tasarrufu sağlanamaz; Tablo 27. Burgulu preslerle Çamur Susuzlaştırma Uygulamaları Çamur Debisi (m 3 /sa) Çamur Tipi Katı Madde (%) Girişte Çakışta ((kekte) 4 – 19 Aerobik çürütülmüş aktif çamur 0,8 – 2,0 19 – 23 4,5 – 24 Birincil çamur 1,5 – 3,0 23 – 30 4 – 20 Anaerobik çürütülmüş damlatmalı filtre çamuru 0,5 – 2,0 19 – 23 4 – 18 Biyolojik A.Tesisi (kağıt san.) 0,5 – 2,5 19 – 25 4,5 – 18 İçme suyu arıtma tesisi 0,5 – 3 18 – 24 3 – 17 Süt endüstrisi atıksuyu biyolojik çamuru 0,6 – 1 14 – 19 4,5 – 22 Fazla biyolojik çamur 0,5 – 1,5 15 – 19 4,5 – 21 Çürümüş çamur 1,5 – 3,0 24 – 30 ancak topoğrafya uygun değ lse nşaat mal yet daha düşük olab l r. 9. TERMAL KURUTMA (ATV-DVWK-M 379E, 2004) Atıksu arıtma tes sler nde termal çamur kurutucuların kullanılma amacı, katı madde oranı %10-30 arasında değ şen susuzlaştırılmış çamurun, katı madde m ktarının genell kle %90 ve üzer ne artırılmasıdır. Genell kle üç t p çamur kurutucu kullanılmaktadır: • Temaslı kurutucular. • Konveksiyon tipli kurutucular. • Infrared (Solar/ventilasyon) kurutma. 9.1. Temaslı Kurutucular 9.1.1. D sk T p Kurutucular D sk t p kurutma tes sler arıtma çamurunu hem kısmen, hem de tama- men kurutab lmekted rler. Kurutucunun önüne b r karıştırma ün tes yerleşt r le- rek tam kurutma elde ed leb l r. Şek l 22’de D sk t p kurutma tes sler şemat k şekl ver lm şt r. Kurutma ün tes , b r stator ve b r ara rotordan oluşmaktadır. Rotor, üzer ne ç boş d skler n kaynaklandığı ç boş b r şafttan oluşmaktadır. Yaklaşık 10 bara kadar doymuş buhar veya sıcak yağ şekl nde b r ısıtma ortamı bunların ç nden akmakta ve ısıyı suyu alınmış arıtma çamuruna geç rmekted r. Pro- seste olası b r değ ş kl k seçeneğ olarak stator ayrıca ısıtılab lmekted r. D sk t p kurutucularda genell kle farklı kuruma dereceler nde yüksek m ktarlarda arıtma çamuru bulunması ve ısıtılmış d skler n halen ısıtma potans yel olma- sından dolayı tes s n süratle kapatılması mümkün değ ld r. Dolayısıyla, başlatma ve kapatma arasında b rkaç saat n geç- mes ne z n ver lmel d r. D skler n arasındak küçük aralık- tan büyük b r ısıtma yüzey yoğunluğu oluşturmak mümkündür. Bu da d sk t p kurutucuların çok kompakt olarak nşa ed leb lmes n mümkün kılmakta- dır. Özgün buharlaşma performansları; • Tam kurutma tesisleri için yaklaşık 7 la 10 kg H 2 O/(m 2 -saat), • Kısmi kurutma tesisleri için 11 kg H 2 O/(m 2 -saat)’den daha büyük şekl nded r. Şek l 22. Tam kurutma yapan d sk t p b r kurutucunun proses akış şeması (ATV-DVWK-M 379E, 2004)