Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 88. Sayı (Kasım 2015)

62 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2015 www.suvecevre.com Yığınlar nce, uzun b r şek lde hazır- lanır ve tüm kompostlaştırma proses ç n ya da sadece olgunlaştırma adımı ç n kullanılab l r. Karıştırmalı yığın kom- postlaştırma s stem nde yığının özel ek pmanlarla sık sık karıştırılması gere- k r. D füzyon ve konveks yon sebeb yle yığınlarda doğal b r havalanma sağlanır. Boşluk m ktarını artırmak, kompostu homojen hale get rmek, sıcaklık ve nem dağılımını eş tlemek amacıyla karıştırı- cılar kullanılır. Karıştırıcılar yığını kaldı- rır, döndürür ve tekrar oluşturur. Karış- tırmanın oks jen ht yacına etk s çok düşüktür. Karıştırma sıklığı hızlı ayrışma adımından olgunlaşmaya doğru azalır, hatta olgunlaşma süres nce karıştırma yapılmaz. Hızlı ayrışma ve stabilizasyon adımlarında, karıştırma sıklığı genelde haftada 2-3’tür (WEF, 1995b). Karıştırma ek pmanı ve havalan- dırma t p , yığının yüksekl k ve gen ş- l k g b ebatlarını bel rler. Karıştırmalı yığınlarda gen şl k 2-4 m, yüksekl k 1,5 ile 2,5 m arasında değişir (Haug, 1993). Olgunlaşma adımında daha fazla yük- sekl kler kullanılab l r. Yığının uzunluğu atık m ktarına ve mevcut alana bağlıdır. Toplam proses süres , eğer tüm kom- postlaştırma süres nce karıştırmalı yığın metodu kullanılırsa 8-12 haftadır. Havalandırmalı Stat k Yığın Karıştırmalı yığın s stem le havalan- dırmalı stat k yığın s stem arasındak en öneml farklar, havalandırmalı sta- t k yığının karıştırılmaması ve hareket ett r lmemes , ayrıca havalandırmanın basınçlı blowerlar (üfleyiciler) vasıta - sıyla sağlanmasıdır (Şekil 20). Havalan - dırmalı stat k yığınlarda boşluk hacm öneml d r, bu nedenle daha fazla katkı malzemes kullanımı gerek r. ABD’de havalandırmalı stat k yığın s stem en çok kullanılan arıtma çamuru kompostlaştırma metodudur. Yığınlar en 2-4 m, yüksekl k 3 m olacak şek lde hazırlanır. Yığınların tabanına yonga konur, üzerine kompost serilir (Haug, 1993). Yığınların üzer ne olgunlaşmış kompost ser lmes hem ısı kaybını önler, hem de koku arıtımı ç n b yo- f ltre görev görür. Üfley c ler oks jen sev yes n %5-15’te tutacak şek lde çalıştırılır. Prosesin başlangıcında ve sonuna doğru sıcaklık kontrol ed lerek, düşük değerler n gözlenmes hal nde havalandırmanın azaltılması gerek r. Havalandırmalı statik yığın metodunda proses süres 14-28 gündür ve 30 gün- lük olgunlaşma per yodu gerek r (WEF, 1995a). Kapalı Reaktör S stemler Kapalı reaktör s stemler n n en öneml avantajı proses boyunca açığa çıkan gazların toplanıp arıtılması, böy- lece tes s n koku em syonunun azaltıl- masıdır (Şek l 21). Kapalı s stemlerde, atıklar genelde hücreler şekl nde yerleşt r l r ve tes s kapas tes arttıkça hücre sayısı artırılır. Kompostlaştırma proses n kontrol etmek ç n havalandırma ve karıştırma kullanılır. Her hücrenin altına yerleşti - r len kanallarla havalandırma sağlanır. Proses süresi 21 gündür ve statik hava - landırmalı ya da havalandırmasız yığın- larda 30 günlük olgunlaşma per yodu gerek r. l Şek l 20. Havalandırmalı statˆk yığında kompostlaştırma Şek l 21. Kapalı reaktör kompostlaştırma sˆstemlerˆ (Metcalf ve Eddy, 2003) REHBER Kompost materyalinin beslenmesi Havanın emilmesi veya basılması Ventilasyon ile oksijen girişi Nihai ürün YIĞIN Makalen n devamını gelecek sayımızda okuyab l rs n z.