Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 88. Sayı (Kasım 2015)

44 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2015 www.suvecevre.com MAKALE 1. GİRİŞ A tıksu arıtma tes sler nden (AAT) kaynaklanan çamur, genell kle sıvı veya yarı katı formda olup, ağırlıkça %0,25-12 oranında katı madde (KM) ht va eder. Güncel term noloj de çamur ve b yokatılar arasında ayrıma g d lmekted r. Çamur, atıksu arıtma sürec nde arıtma tes sler nden uzak- laştırılan katılar olarak tanımlanmakta- dır. Atıksu arıtımı sonrası ayrıca arıtılan veya lave şlemler uygulanan katılar se b yokatı olarak adlandırılmakta- dır. B yokatılar, b yoloj k ve k myasal çamur stab l zasyonu sonrası ger de kalan; ağırlıklı olarak organ k, yarı katı ürünler olup, çeş tl faydalı kullanımlar ç n uygun özell klere sah pt rler. Arıtma çamurları b yoloj k olarak ayrışab len (b yobozunur) ve ayrışma- yan unsurlar çermekted r. Arıtma t p ne ve amacına göre, arıtma çamurlarının türler farklılık göster r (Şek l 1). Bunlar; • Çökebilen katı maddelerin oluştur- duğu ön çökelt m çamurları b r nc l çamur • Kimyasal arıtma ve koagülasyon sonucu oluşan k myasal çamurlar • Biyolojik arıtma işlemleri sonucu oluşan fazla b yoloj k çamur • Biyolojik arıtma işlemleri sonucu oluşan aerob k/anaerob k stab l - zasyon uygulanmış karışık/ k nc l çamurlar olarak sıralanab l r. AB ülkeler ndek kentsel atıksu arıtma tes sler nde açığa çıkan ve susuzlaştırma sonrası kek hal nde uzaklaştırılan özgül çamur (b yokatı) m ktarı 35~90 g KM/EN.gün aralığında değ şmekted r (Tablo 1) (Keless d s ve Stas nak s, 2012). Burada EN, kent- sel AAT s stem nde arıtılan atıksuyun 120 g KOI/k ş .gün veya 60 g BOI5/ k ş .gün kabulüyle hesaplanan eşde- ğer nüfusu göstermekted r. Türk ye’de Çevre ve Şeh rc l k Bakanlığı’nın müşter kurum olarak yer aldığı 108G167 No’lu Türk ye’de Büyükşeh r Kentsel Atıksu Arıtma Tes s Çamurları ç n Yönet mStratej ler Şek l 1. Tˆpˆk bˆr kentsel AAT akım şeması PROF. DR. İZZET ÖZTÜRK İTÜ İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Y. MÜH. HÜSEYİN GÜVEN İTÜ İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü