Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 88. Sayı (Kasım 2015)

www.suvecevre.com 32 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2015 YORUM Türkƒye’de Kentsel Atıksu Arıtma Tesƒsƒ Çamurlarının Bertarafı gerek teknoloj k gel…şmeler, gerekse Avrupa B…rl ğ… uyum sürec nde yapılan yasal mevzuat düzenlemeler… …le b…rl kte üzer nde hassas yet göster…len b…r konu hal ne gelm…şt…r. Arıtma tes…sler nde su ve atıksu arıtımı sonucu oluşan AÇ’n n, uygun arıtma …şlemler nden geç…r…l p, gerekl… çevre sağlığı kr…terler n… yer ne get…rerek bertaraf ed…lmes… esastır. Arıtım, taşıma, depolama, araz de kullanım amaçlarına yönel k olarak yüksek katı madde …çe- r ğ ne sah p AÇ’n n doğrudan tes…sten uzaklaştırılamaması veya tes…s …ç… dön- güye alınamaması g b… nedenlerden dolayı çamur yönet m…; tüm dünyada olduğu g b… ülkem zde de g…tt kçe artan b…r öneme sah pt…r. AÇ’n n çok çeş…tl… kaynakları vardır ve bu çamurlar n…tel k ve n cel k ola- rak farklılıklar göstermekted…r. Arıtma çamurunun m ktarı, atıksuyun k…rl…l k dereces ne ve özell ğ ne, arıtma tes…- s nde uygulanan …şlemlere (f z ksel, f z…- kok myasal, b yoloj k vb.) ve arıtmanın kal…tes ne bağlıdır. Arıtma tes…sler nde, AÇ’n n …şlenmes… ve uzaklaştırılması amacıyla uygulanan …şlemler çoğu kez yeters…z kalmaktadır. Bu durum, ya projelend…rme aşamasında öngörülen ün…teler n yapılmaması ya da mevcut 2 6-29 Mayıs 2015 tar hler… ara- sında İzm…r’de 6.’sı gerçekleşt…r…- len Türk-Alman Katı Atık Günler… (TAKAG) toplantısında çağrılı konuş- macı olan İstanbul Tekn k Ün vers…tes… İnşaat Fakültes… Çevre Mühend…sl ğ… Bölümü öğret m üyeler nde Prof. Dr. İzzet Öztürk’ün “Türk ye’de Büyükşeh…r Kentsel Atıksu Arıtma Tes…s… Çamurları …ç n Yönet m Stratej…ler…” konulu tebl…- ğ n… d nled m. Bu tebl ğ n, Su ve Çevre Derg s…’n n okurlarının …lg s n… çekeceğ n… düşündüğüm …ç n sunumunu makale hal ne get…rmes n… r ca ett m. Kend…s… bu r camı kırmadı ve Araştırma Görevl s… Hüsey n Güven …le b…rl kte hazırlayarak Su ve Çevre Derg…s…’n n bu sayısında yayınlanmak üzere tarafıma gönderd…. Bu yazımda, ben de genel olarak aynı konuya açıklık get…rerek arıtma tes…sler nde oluşan çamur ve bertarafı üzer nde duracağım. Su …le b…rl kte taşınan k…rlet c… unsurla- rın yoğun b ç mde toplandığı ve “Arıtma Çamuru (AÇ)” olarak tanımlanan katı maddeler n …şlenmes… ve çevreye en az zarar verecek b ç mde uzaklaştırılması, atıksu arıtımı kadar önem taşımaktadır. Son yıllarda atıksu arıtımı konusunda yapılan çevre yatırımları …le b…rl kte AÇ …şlenmes… ve bertaraf ed…lmes… problem…, ün…teler n sağlıklı …şlet…lememes nden kaynaklanmaktadır. Arıtma tes…sler nde oluşan çamur, yönetmel klerde …sten…len şartları sağ- layab…lmek …ç n değ…ş k proseslerden geç…r…l…r. Aşağıda ver…len proseslerden, gerekl… olanlar uygulanılmaktadır. - Ön İşlemler - Yoğunlaştırma - Stab…lazasyon - Şartlandırma - Dezenfeks yon - Susuzlaştırma - Kurutma - Kompostlaştırma - Termal İnd…rgeme - N ha… Uzaklaştırma Üret…len bu çamurların öneml… b…r m ktarı beled ye katı atık depolama tes…sler…nde bertaraf ed…lmekted…r. AÇ’n n düzenl… depolanması, bertaraf alternat fler… arasında en az karmaşık, uygulaması en kolay ve bazen de en ucuz alternat…f olarak değerlend…r…l- mekted…r. Evsel/kentsel arıtma çamuru, …çer ğ ndek… değerl… bes n maddeler…, ısıl değer… g b… özell kler… d kkate alın- dığında yararlı kullanım alternat fler… olan b…r hammadded…r. Ancak düzenl… depolama, AÇ’dek… “kaynak” olarak n…te- lenen bu özell klerden faydalanılmasını PROF. DR. AHMET SAMSUNLU İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi (E) 44. Hükümet İmar ve İskân Bakanı