Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 87. Sayı (Ekim 2015)

58 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2015 www.suvecevre.com Gaz enjeksiyonu ile karıştırma da d ğerler g b esk ve denenm ş b r tek- n kt r. Bu yöntem her t p çürütücüye tatb k ed leb l r. İng l z-Amer kan t p çürütücüler n se yegane karıştırma tekniğidir (Şekil 15). Çürütücülerin sirkülasyon/karış - tırma enerji ihtiyacı 3-5 watt/m 3 ara- lığındadır. Wiedeman (1977), eşdeğer şletme şartları altında gazla karıştırma enerj s n n mekan k karıştırıcılara göre daha yüksek olduğunu gösterm şt r. Harici sirkülasyon pompaları ile karış - tırma da mekan k karıştırmaya göre daha fazla enerj ye ht yaç göster r. Gazla karıştırmada gerekli gaz miktarı 5-7 L/m 3 .dk aralığında değ şmekted r. 7.4.5. B yogaz Üret m ve Kullanımı Çamur çürütme süreci esnasında üret len b yogaz öneml b r enerj kay- nağıdır. Çürütücü gazı %60-70 CH 4 , %25-30 CO 2 ve az miktarda H 2 , N 2 , H 2 S ve d ğer gazlar ht va eder. Bu gazın ısıl değeri 21000-25000 kJ/m 3 , yoğunluğu ise havanınkinin %86’sı’dır. Çürütücü gazı, ısıtma ve motorların tahr k nde kullanılır. Üretilen biyogaz içindeki CH 4 m ktarı, havasız arıtmanın k net ğ nden hareketle aşağıdak fadeler yardımıyla hesaplanab l r: REHBER mg UKM/mg BOİkullanılan) E : Çamur çürütme (BOİ u veya KOİ bp giderim) verimi (0,6-0,9) Q : Çamur debisi (m 3 /gün) So : Beslenen çamurun BOİ u veya KOİ bp değer (g/m 3 ) kd : İçsel solunum hızı sab t (evsel AAT çamuru için, 0,02-0,04 gün-1) θ c : Çamur yaşı (gün) QCH4 : Üretilen metan (m 3 /gün) 0,35 : 1 kg BOİ u veya KOİ bp ’nin CH 4 eşdeğeri (T= 35 °C için 0,395 ≈ 0,40) 1,42 : 1 kg UKM’nın BOİ u veya KO İbp eşdeğer Yüksek hızlı çamur çürütücü tasa - rımı ç n sıcaklığa bağlı olarak öner - len m n mum ve tasarım çamur yaşları Tablo 18’de verilmiştir (Metcalf ve Eddy, 2003). 7.4.6. Çürümüş Çamur Suyu Özell kler Çürütücü suyu kalitesi, çürütücünün tek veya k kademel oluşu, karıştırma durumu ve katı maddeler n ne oranda ayrıldığı vb. parametrelere göre değ ş r. Bu su AAT’ne geri döndürülür ve arıtma tes s ne öneml oranda lave k rl l k yükü verir. Yoğunlaştırılmış hamçamur ve biyo - loj k akt f çamur karışımının çürütüldüğü b r çürütücünün t p k çıkış suyu özell kler Tablo 19’da verilmiştir (Qasim, 1999). Şek l 15. Gazla karıştırmalı k kademel çamur çürütme (Öztürk, 2007) Tablo 18. Yüksek hızlı çürütücüler için önerilen çamur yaşları (Metcalf ve Eddy, Tablo 19. Havasız çamur çürütücü çıkış suyu özellikleri (Qasim, 1999) Çürütücüde oluşan aktif biyokütle m ktarı, Px olmak üzere oluşan CH 4 m ktarı se; P x : Çürütücüde üretilen net biyokütle (kg UKM/gün) Y : Biyokütleye dönüşüm oranı (evsel atıksu arıtma tes s çamurlarında, Y=0,05- 0,1