Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 86. Sayı (Eylül 2015)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2015 www.suvecevre.com REHBER DOÇ. DR. OSMAN A. ARIKAN Y. DOÇ. DR. MAHMUT ALTINBAŞ 3. ÇAMUR ARITIM SİSTEMLERİ AKIŞ ŞEMASI Ç amur arıtma şlemler ve proses- ler n n genel akış şeması Şek l 5’te ver lm şt r. Uygulamada, arıtma çamurları ç n en fazla kullanılan s stemler genell kle b yoloj k arıtmayı çermekted r. B yoloj k arıtmanın da dâh l olduğu t p k akım şemaları Şek l 6’da ver lmekted r. Çamur kaynağı, çamur stab l zasyonu, susuzlaştırma ve uzaklaştırma metotlarına bağlı ola- rak yoğunlaştırıcı kullanılab lmekted r. B yoloj k çürütmeden sonra, ekonom k mkanlar, yerel şartlar ve faydalı kulla- nıma bağlı olarak, alternat f susuzlaş- tırma metotlarından b r s kullanılab l r. 3.1. Çamur Öğütme Öğütme, tıkanmaları ve dönen ek pmanlara sarılmaları önlemek ç n, çamurdak büyük ve şer t hal ndek maddeler kırma veya kesme kuvvet le küçük parçacıklar hal ne get ren b r prosest r. Çamur öğütmey gerekt ren bazı prosesler ve amaçları Tablo 10’da ver lmekted r. Öğütücüler yoğun bakım gerekt r r, ancak düşük hızlı öğütücü- ler n yen modeller daha dayanıklı ve güven l rd r. Bu yen tasarımlar, gel şt - r lm ş taşıma ve kapama, kesme şlem ç n sertleşt r lm ş çel k malzeme, aşırı yüklemeye duyarlılık, tıkanıklığı açmak ç n ters dönen kes c ler veya tıkanık- lığın geçmemes durumunda ün ten n durdurulması ç n gerekl mekan zma- ları çermekted r. 4. ÖN İŞLEMLER Çamur öğütme, kum ayırma, karış- tırma ve depolama kademeler , çamur şleme ün tes ne homojen ve sab t özel- l kl b r çamur vereb lmek ç n gerek r. Karıştırma ve depolama, uygun tasar- lanmış b r b r mde veya ayrı b r mlerde gerçekleşt r leb l r. 4.1. Kum Ayırma B r nc l çökelt m tanklarının ön kıs- mında kum tutucuların kullanılmadığı bazı tes slerde veya kum tutucuların p k deb ler ve yükler karşılamakta yeters z kaldığı durumlarda, çamurun şlenmes nden önce kumun ayrılması gerekeb l r. B r nc l çamurun yoğunlaş- tırılması planlanıyorsa, çamurdan kum ayırma prat k b r çözümdür. Çamurdan kum ayırmanın en etk n metodu, sant- r füj kuvvetler n n uygulanmasıdır. Bu şlem h çb r hareketl parçası olmayan s klon kum ayırıcılarla gerçekleşt r le- b l r. Çamur s l nd r k besleme kısmına teğetsel olarak gönder l r ve üzer ne b r santr füj kuvvet uygulanır. Ağır kum part küller s l nd r kısmın dışına g der ve kon k besleme bölümünden dışarı atılır. Organ k çamur se ayrı b r çıkış- tan (üstten) deşarj ed l r. S klon kum tutucunun ver m , basınca ve çamur- dak organ k madde konsantrasyonuna bağlıdır. Ver ml b r kum g der m ç n (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşler Bakanlığı Su Yönet m Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühend sl ğ Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tes sler Tasarım Rehber ’nden derlenm şt r. Çamur Arıtma ve Uzaklaştırma (*) - 2 Tablo 10. Çamur öğütmeyi gerektiren prosesler veya işlemler (Metcalf & Eddy, 2003)