Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 86. Sayı (Eylül 2015)

48 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2015 www.suvecevre.com İNCELEME ŞAHAN DEDE - ARZU ULUTAŞ İZAYDAŞ / İzm t, Kocael Çöp Sızıntı Sularının Arıtılab l rl ğ n n İncelenmes ve MBR Proses deler, ağır metaller (Cd, Cr, Cu, Pb, Ni, Zn) klorlanmış organ k ve norgan k tuzlar ve düşük konsantrasyonda olsa b le aromat k h drokarbonlar, fenol ve pest s stlerden dolayı hem toprak k r- lenmes ne hem de yeraltı sularının k r- lenmes ne neden olmaktadır (Wagner vd., 2013). Düzenl depolama alanında bulunan katı atıklar, yüksek molekül ağırlıklı b leşenler n daha bas t b le- şenlere b r d z f z ksel, k myasal ve b yoloj k bozunmalarına uğrar. Yağmur suyu ve çöp b leşen ndek sıvıların katı atıklardan geçerek süzülmes ve h d- rol k eğ m yönünde dolgudan geçmes sonucu sızıntı suyunun oluşmasına ve hareket ne sebep olmaktadır. Sızıntı suyunun b r şek lde toprak ve alıcı ortama ulaşması k rl l ğe neden oldu- ğundan arıtılması önem kazanmıştır. (Morawe vd., 1995). Çöp sızıntı suyu; b yoloj k oks jen ht yacı (BOİ), k myasal oks jen ht yacı (KOİ), BOİ/KOİ oranı, askıda katı madde (AKM), pH, amonyak azotu (NH3-N), toplam kjeldahl azotu (TKN) ve ağır metaller g b parametrelerle değerlen- d r l r. Sızıntı suyu kompoz syonu sta- b l zasyon evreler çer s nde farklılık gösterse de genell kle atık yaşına göre genç, orta ve yaşlı olarak üç farklı kate- gor altında ncelen rler. Sızıntı suyu, çok sayıda b leşen çer r ve kal tes çok değ şkend r. Sızıntı suyu kal tes zle- nerek b r depolama sahasındak atığın yaşı ya da stab l zasyon durumu hak- kında öneml b lg ler elde ed leb l r. Katı atık düzenl depolama tes s sızıntı suyu m ktarı; n ha üst örtü tabakasının geç r ml l k dereces , kl m şartları, katı atık b leş m , depo yaşı vb. faktörlere bağlı olarak değ ş r. Sızıntı suları, organ k ve norgan k yonlar le metaller dışında m kro k rlet c ler de çereb lmekted rler. Depo yaşı, sızıntı suyu karekter n etk leyen en öneml faktörlerden b r d r. Depo yaşı arttıkça b yoloj k ayrışma tamamlandığından kolay ayrışab len organ k maddeler n oranı düşer. Bu nedenle genç depo alanlarındak sızıntı sularında BOİ/ KOİ<0,5 ken yaşlı depo alanların- dak sızıntı sularında BOİ/KOİ<0,2’d r (Öztürk, 1999, 2010). Çöp suyu bünyes ndek yüksek KOİ, yüksek KOİ/BOİ oranı, amonyum çe- r ğ , toks k k myasal özell klere sah p olması ve ağır metal yonları g b toks k k myasalların varlığı, çöp sızıntı suları- nın b yoloj k arıtımındak zorluklardır (Karg ve Pamukoğlu, 2003). Sızıntı suyu arıtımı ç n gel şt r len metot- lar f z ksel, k myasal, b yoloj k ve ler arıtma metotlarıdır. B yoloj k metotlar aerob k ve aneorob k metotlar olup, organ k madde ve amonyum azotunu 1. GİRİŞ E vsel katı atıkların bertarafı yön- temler n başında düzenl depo- lama gelmekted r. Mevcut uygu- lamalar ncelend ğ nde, evsel katı atık bertarafında; • Geri Kazanım İşlemleri • Düzenli Depolama • Biyolojik Prosesler • Termal Bertaraf yöntemler n n uygulandığı görülmek- ted r. Ülkem zde atıkların düzenl depo- lama le bertaraf ed lmes terc h ed l- mekte, son yıllarda İstanbul ve Kocael başta olmak üzere termal bertaraf yön- tem üzer nde durulmaktadır. Şehr n kl m , jeoloj k yapısı, nüfus ve ekono- m k durumu, bertaraf yöntem n n seç - m nde başlıca etkenlerd r. Ancak halen bertarafta en çok kullanılan yöntem n düzenl depolama olduğu söyleneb l r. Bu yöntem n en büyük dezavantajı yer ht yacının fazla olması ve ortaya çıkan çöp sızıntı suyunun arıtılmasıdır. Düzenl katı atık depolama sahala- rından kaynaklanan sızıntı suları genel- l kle koyu renkl , ağır kokulu çerd kler yüksek m ktardak organ k maddeler (yağ as tler ve hum k as tler), makro inorganik maddeler (Ca, Mg, Na, K, NH4+, Fe, Mn, CI-, SO42-), azotlu mad -