Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 85. Sayı (Ağustos 2015)

56 Su ve Çevre Teknolojileri / Ağustos 2015 www.suvecevre.com dönüşümü mümkün atıkların depo- lanmasına z n ver lmemel d r; böy- lece kentsel katı atıkların depolanma oranı %25’i geçmeyecektir. - 2025’e kadar gıda atığı oluşumunun %30 azaltılması sağlanmalıdır. - Ürün sorumluluğu prens b gen şle- t lmel d r. - Olası sorunları önlemek üzere üye ülkelerde b r erken uyarı s stem kurulmalıdır. Çeş tl üye ülkeler n t razları ve AB Parlamentosu’nda gerekli çoğunluğun bulunamayacağı end şeyle AK, 2015 başlarında bu kanun paket taslağını ger çekmek zorunda kaldı. Bu sunumda, AB’de çevre ve kay- nakları koruma konularında b r durak- lama sayılab lecek bu beklenmed k gel şmen n neden n n anal z ne çalışıl- maktadır. 3. Avrupa Brlğ’nde ve Türkye’de Atık Mktarları ve Atıkların Değerlendrlmes AB İstatistik Kurumu Eurosat’ın veri- ler ne göre 2010 yılında 27 üye ülkede evlerde ve şyerler nde toplam 2,57 m l- yar ton katı atık üretildi. Bunun 94,5 milyon tonu (%3,7) tehlikeli atık olarak sınıflandırıldı. İnşaat sektörünün katkısı 855 milyon tona (%33), madencilik ve taş ocakları dallarının se 727 m lyon tona (%28,3) ulaştı. İmalat sektörünün payı 280 milyon ton (%10,9) ve hane- lerden toplanan m ktar 221 m lyon ton (%8,6) tuttu. Sıvı ve katı tarımsal atık- ların toplamdak rolü, sıvı ve katı güb- ren n toprak y leşt r c s olarak kullanıl- ması sayes nde ufak kaldı [4], [5], [6]. Tablo 1’de 2013 yılı için AB’de ve Türkiye’de kişi başına kentsel atık üre- timi (kg/k.a) ve atığın işlenme tarzı verilmektedir. Daha ilk bakışta mik- tarların (Romanya: 272 kg/k.a; Lük- semburg: 747 kg/k.a) ülkeler arasında büyük değ ş kl k arz ett ğ , gel r sev yes yüksek olan ülkelerde k ş başına üret - len kentsel katı atık m ktarının da yük- sek olduğu, Türkiye’nin ise 406 kg/k.a (2012) ile orta sıralarda bulunduğu göze çarpmaktadır. Malzeme olarak, b yoloj k veya yakarak değerlend rme le depolama oranlarında da öneml farklar mevcuttur. AB’ye halen üye 28 devlet n ortalamasında şlenen kentsel atıkların %31,3’ü depolanmakta, %27,7’si malzeme olarak, %26,0’sı yakarak ve %15,0’i kompost veya biyogaz olarak kullanılmaktadır. En az katı atık Fede- ral Almanya’da (1 kg/k.a), en fazlası ise Kıbrıs’ta (491/k.a) doğrudan depo sahasına gönder lmekte, Türk ye ç n se bu rakam 332 kg/k.a tutmaktadır. Depolama yöntemini en az kullanan ilk beş ülke, Almanya, İsveç, Belçika, Hollanda ve Danimarka katı atıkların ger dönüşümü konusunda da başlarda gelmekte, burada sonunculuğu se Romanya ve Malta paylaşmaktadırlar. 4. Katı Atık Değerlendrme Oranı ve Gayrsaf Yurtç Mll Hasıla Bölüm 3’te söz konusu olan atık değerlend rme oranlarında AB üyes ülkeler arasındak farklar tetk k ed l- d ğ nde, b r ülken n zeng nl k sev yes - n n atık dönüşümüne doğrudan etk s olduğu nt baı uyanmaktadır. AB üyes ülkelerde 2013 yılında p yasa f yatlarına göre k ş başına düşen gayr saf m ll hasıla ve katı atıkların değerlend r lme oranlarıyla ilgili Eurostat’ın hazırlamış Ülke Miktar İşlenen Depolanan/ Bertaraf edilen Yakılan Malzeme olarak değerlen- dirilen Kompost / Fermantasyon AB 28 481 470 147 122 130 71 Belçika 439 441 4 195 151 91 Bulgaristan 432 428 298 7 108 15 Çek. Cum. 307 307 173 60 65 9 Danimarka 747 747 12 404 207 123 Almanya 617 617 1 218 290 108 Estonya 293 253 40 163 36 15 İrlanda 586 531 223 93 180 34 Yunanistan 506 506 409 0 79 19 İspanya 449 449 270 44 88 46 Fransa 530 530 150 180 110 89 Hırvatistan 404 393 332 0 54 7 İtalya 491 474 181 99 122 72 Kıbrıs 624 624 491 0 77 57 Letonya 312 312 259 0 33 20 Litvanya 433 421 270 31 88 32 Lüksemburg 653 653 114 226 182 131 Macaristan 378 378 244 34 81 19 Malta 570 526 464 2 32 29 Hollanda 526 526 8 256 126 137 Avusturya 578 550 23 202 133 192 Polonya 297 249 157 20 39 32 Portekiz 440 440 222 104 57 57 Romanya 272 220 213 0 8 1 Slovenya 414 287 109 2 157 20 Slovakya 304 278 213 32 10 22 Finlandiya 493 493 124 209 94 67 İsveç 458 458 3 228 153 74 Birl. Krallık 482 476 165 102 133 77 Türkiye 406 334 332 1 (2012) 1 (2012) 2 Tablo 1. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde (2013) ve Türkiye’de (2012) üretilen ve işlenen kentsel katı atık miktarları (kg/kişi. yıl) [1] MAKALE