Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 84. Sayı (Temmuz 2015)

54 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2015 www.suvecevre.com büyük s stemlerde b r nc l ve özell kle ger dev r çamurlarının let m nde kul- lanılır. 2.1.3. Tork-Akışlı (Yüksek Dev rl Santr füj) Pompalar Bu pompalar çamur taşımada oldukça etk l d rler. Pompalanacak par- t kül boyutları, emme ve basma borula- rının çapı le sınırlıdır. Çarkın döndürme kuvvet çark önünde g rdap oluşturur, ancak burada esas t c güç sıvının kend s d r. Sıvının çoğu çarkla temas etmez, böylel kle aşındırıcı teması en aza nd rm ş olur. Ancak çamurda kul- lanılan pompalar, dönen aksamı aşın- dırma etk s ne karşı n kel veya kromdan olmalıdır. Pompalar bell b r hızda dar b r yük aralığında çalıştırılab l rler. Bu nedenle s stem şletme şartları d kkatl ce değer- lend r lmel d r. Pompaların gen ş b r yük aralığında çalışmasının söz konusu olduğu durumlarda, değ şken hız kont- roller öner lmekted r. Yüksek basınç gerektiren uygula - malarda tork akışlı pompalar ser bağ- lanarak kullanılab l r. Tork akışlı santr füj pompalar özell kle havalandırma tan- kına akt f çamurun ger döndürülmes ve çürümüş çamurların let m nde kul- lanılır. 2.1.4. D yafram Pompalar Esnek b r membrana sah p olan d yafram pompalar, tme ve çekme etk s le kav tasyon yaratırlar. Akım, çek-valf vasıtasıyla bu kav tasyon içine yönlendirilir. Diyafram pompa - ların kapas tes , d yafram strokunun uzunluğu ve dak kadak strok sayısı le değ ş r. Bunlar düşük kapas tedek ve düşük yük kayıplarının olduğu yer- lerde kullanılan pompalardır. En büyük kapas tedek hava d yaframlı pompa, 14 L/s deb y 15 m yükseğe basma kapa- s tes nded r. 2.1.5. Yüksek Basınçlı P ston Pompalar Yüksek basınçlı piston pompalar, çamurun uzun mesafelere taşınması g b yüksek basınç uygulamalarında kullanılırlar. Yüksek basınç uygulamaları ç n gel şt r lm ş b rçok t p vardır. İşley ş dalgıç pompalara benzer. Avantajları; • Yüksek basınçlarda küçük debiler letmes (13800 KN/m 2 ) • Büyük partikülleri basabilecek çaplarda olması • Belli katı konsantrasyonu aralığında çalışması • Pompajı tek kademede gerçekleşt rmes olarak sıralanab l r. 2.2. Çamur T p ne Göre Pompa Seç m Pompalarla let len başlıca çamur t pler ön çökelt m çamuru, k myasal çamur, damlatmalı f ltre ve akt f çamur le yoğunlaştırılmış ve çürütülmüş çamurlardır. Arıtma s stem n n çeş tl b r mler nde b r ken köpük de pom- palanmaktadır. Çamur t pler ne göre hang t p pompaların seç leceğ Tablo 9’da özetlenm şt r. Aynı maksatla kulla- nılab lecek b r akım şeması ve pompa seç m rehber de Şek l 2’de ayrıca ver l- m şt r. 2.3. Yük Kaybı Hesabı Çamur terf nde oluşan yük kaybı, çamur özell ğ ne, boru çapına ve akış Şek l 1. Çamur Pompaları (Metcalf & Eddy, 2003) Mamut Pompa (b) Santrifüj Pompa (c) Yüksek Devirli Santrifüj (Tork Akışlı) Pompa (d) Diyafram Pompa (e) Yüksek Basınçlı Piston REHBER