Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 84. Sayı (Temmuz 2015)

48 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2015 www.suvecevre.com REHBER Tablo 3. Arıtma sisteminden kaynaklanan çamur ve katı atıkların özellikleri (Metcalf & Eddy, 2003) Tablo 4. Ham ve Çürütülmüş Arıtma Çamurlarının Kimyasal Bileşimi (Metcalf & Eddy, 2003) Çamur ve Katı Atık Tanımlama Izgara ve elekte tutulan atıklar Büyük boyutlu organik ve inorganik maddelerin tutulmasında kullanılır. Organik madde içeriği sistemin yapısına ve mevsime göre değişim gösterir. Kum Hızlı çökme özelliğine sahip, ağır inorganik katılardan oluşmaktadır. İşletme şartlarına bağlı olarak yağ ve gres gibi organik maddeleri de içerirler. Köpük/yağ Birincil ve ikincil çökeltim havuzları yüzeyinden sıyrılarak alınan yüzen maddeleri içerir. Köpük, yağ, bitkisel ve mineral yağlar, hayvansal katı yağlar, parafin, sabun, yiyecek atıkları, sebze ve meyve kabukları, saç, kâğıt ve karton, izmarit, plastik maddeler, kum ve benzeri maddeleri içerir. Özgül ağırlığı genellikle 0.95’dir. Birincil çamur Birincil (ön) çökeltimden çıkan çamur gri ve yapışkan olup, çoğu zaman yoğun kokuludur. Bu çamur kolaylıkla çürütülebilir Kimyasal çöktürme çamuru Metal tuzları ile yapılan çöktürmeden oluşan çamur koyu renkli, demir içeriği yüksek kırmızı renklidir. Kokusu birincil çamur kadar yoğun değildir. Çamurdaki demir veya alum hidratları, çamuru jelatinimsi yapar. Tankta bırakılması durumda birincil çamur gibi yavaş bir çürümeye uğrar. Önemli miktarda gaz çıkışı olur ve tankta uzun süreli kalırsa çamur yoğunluğu artar. Aktif (Biyolojik) çamur Kahverengi ve flok ağırlıklıdır. Koyu renk gözleniyor ise septik şartlar oluşmuş demektir. Renk açık ise az havalandırma sonucu çökme özelliği kötü çamurdur. İyi şartlardaki çamur toprak kokusundadır. Çamur kolaylıkla septikleşmeye meyillidir, çürük yumurta kokusu yayabilir. Tek başına veya birincil çamurla karışmış aktif çamur kolayca çürüyebilir. Damlatmalı fitre çamuru Kahverengimsi, floklu ve taze olduğunda nispeten kokusuzdur. Aktif çamura göre daha yavaş parçalanmaya uğrar ancak kolay çürütülebilir. Aerobik çürütülmüş çamur Kahve ve koyu kahverengidir. Floküler özelliklidir. Kötü kokulu olmayıp çoğunlukla küf kokuludur. İyi çürütülmüş çamur, kurutma yataklarında kolaylıkla susuzlaştırılabilir. Anaerobik çürütülmüş çamur Koyu kahve-siyah renkli olup, çok miktarda gaz içerir. Tam çürütüldüğünde, kötü kokmaz, kokusu hafif, sıcak katran, yanmış lastik veya mühür mumu gibidir. Çamur ince tabak şeklinde, kurutma yatağına yayıldığında, katılar yüzeyde tutulur, su hızlı şekilde drene olur ve katılar yatak üzerinde yavaşça çökerler. Çamur kurudukça, gaz çıkar, zengin bahçe toprağı özelliklerindedir. Kompost ürünü Koyu kahve-siyah renklidir. Ancak kompostlaştırmada kullanılan odun parçaları ve geri döndürülen kompost dolayısıyla renk değişebilir. İyi kompostlaştırılmış çamur kokusuz olup, ticari değerde bahçe toprağı şartlandırıcısı olarak kullanılabilir. Fosseptik (septik tank) çamuru Siyah renklidir. İyi çürütülmemesi durumunda hidrojen sülfür ve diğer gazlardan dolayı kötü koku yayar. Bu durumdaki çamurun kurutulmasında ciddi koku problem ile karşılaşılır. Parametre Toplam Katı Madde (TKM) Uçucu Katı Madde (TUKM) Yağ-Gres Çözünmüş Ekstrakte Protein Azot (N) Fosfor (P2O5) Potasyum (K2O) Selüloz Demir Silika (SiO2) pH Alkalinite Organik Asitler Enerji İçeriği Birim % % TKM % TKM % TKM % TKM % TKM % TKM % TKM % TKM % TKM - mg CaCO 3 /L mg HAc/L kJ/kg TKM Aralık 5-9 60-80 6-30 7-35 20-30 1,5-4,0 0.8-2,8 0-1,0 8-15 2,0-4,0 15-20 5-8 500-1.500 200-2.000 23.000-29.000 Aralık 2-5 30-60 5-20 - 15-20 1,6-3,0 1,5-4,0 0-3,0 8-15 3,0-8,0 10-20 6,5-7,5 2.500-3.500 100-6000 9.000-14.000 Aralık 0,8-1,2 59-88 - 5-12 32-41 2,4-5,0 2.8-11 0,5-0,7 - - - 6,5-8 580-1.100 1.100-1.700 19.000-23.000 Ortalama 6 65 - - 25 2,5 1,6 0,4 10 2,5 - 6 600 500 25.000 Ortalama 4 40 18 - 18 3,0 2,5 1,0 1,0 4,0 - 7 3,000 200 12.000 Ham Ön Çökeltim Çamuru Çürütülmüş Ön Çökeltim Çamuru Ham Aktif Çamur