Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 81. Sayı (Nisan 2015)

62 Su ve Çevre Teknolojileri / Nisan 2015 www.suvecevre.com REHBER Ozon toksk ve çok korozftr. Ozonla temasta olan bütün parçalar, ozona dayanıklı malzemeden mal edlmş olmalıdır. Özellkle, contaların tamamı ozona dayanıklı olmalıdır. Ozonlamada karışım önemldr. Tp- leraşağıda verlen karıştırıcılar, yaygın olarak kullanılır: • Ağıtılmış kabarcık şeklinde (aynı yönde ve ters akım olarak) • Pozitif basınç enjeksiyonu • Negatif basınç enjeksiyonu (venturmetre) • Mekanik karıştırmayla • Dolgulu kule içinde. Ozonun dezenfeksyon reaksyonla- rını tamamlaması çn reaktör çersnde yeterl bekletme süres sağlanmalıdır. Reaktördek akış şartları, olabldğnce pston akımlı olmalıdır. Kısa devreler- den kaçınılmalıdır. Karıştırıcı le reaktör entegre br sstem halnde olablr. Gerekldozaj, 5–35 g ozon/m 3 atık- sudur. Reaksyon süres, 5–30 dakka aralığında değşr. Fazla ozon mktarı, 0,1–1 g ozon/m 3 atıksudur. Dezenfeksyon çn gerekl ozon dozu, gerekldezenfeksyon sevyesne ve çıkış suyunun ozon htyacına bağlı olacaktır. Ozon htyacını karşılamak çn gerekl ozon dozu, sahaya özgüdür ve mümkünse tasarımdan önce yapıla- cak deneylerle belrlenmeldr. Temas süreler, tessn tamamı çn kullanılacak dskle brlkte br plot tess de kullanı- larak değerlendrlmeldr. Tablo 3’te, atıksudak toplam kolform dezenfek- syonu çn gereklozon dozu verlmştr. Denemelerde ve plot ölçekl tess- lerde, mkroorganzma ve vrüs azalma oranlarında yüksek vermler sağlana- blmştr. Daha verml sonuçlar daha yüksek ozon dozajları kullanılarak ya da ozonla UV radyasyonun br arada kullanılmasıyla elde edleblr. Bu sırada enerj tüketmnde ve masraflarda br artış gözleneblr. Ozon üretm çn gereklenerjmktarları Tablo 4’te verl- mştr. Ozon tesslernn şletm sıra- sında aşağıdak şartların sağlanması gerekmektedr: • Hava sıcaklığının 30 °C’yi, bağıl nemn de %60’ı geçmemes gerekr. • İnşaatın olacağı yer tozsuz olmalıdır. • Korozif gazlar ve oksitleyici krletcler cvarda bulunmamalıdır. • Tesiste ozona dirençli malzemeler kullanılmalıdır. Toksklğnden dolayı atık gazdak fazla ozon parçalanmalıdır. Br ozon- lama tessndek ozona maruz kalan bütün parçalar, sadece ozon parça- lama chazına bağlantı harcnde kapalı kabn sstemnde olmalıdır. Atık gazdak ozon konsantrasyonu zlenmelve 0,02 mg/m 3 ü aşmamalıdır. Yüksek br ozon konsantrasyonunun (>0,02 mg/m 3 ) görülmes durumunda, ozon kaçağı tespt edlen chazlar otomatk olarak durdurulmalıdır. Atık gazdak ozonun parçalanması çn kullanılan sstemler aşağıdakler çermeldr: • Termal parçalama (T>350°, tR > 2 s), • Katalitik parçalama (Paladyum/CuO-MnO, T=60 °C ile 80 °C), • Aktif karbon. l Makalenn devamını önümüzdek sayıda okuyablrsnz. Şek l 3. Atıksu dezenfeksyonu çn ozon tess (ATV - M 205E, 1998) Tablo 4. Ozon üretimi için gerekli enerji miktarları (Metcalf & Eddy, 2003) Tablo 3. Atıksudaki toplam koliform dezenfeksiyonu için gerekli ozon dozu (Metcalf & Eddy, 2003)