Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 81. Sayı (Nisan 2015)

58 Su ve Çevre Teknolojileri / Nisan 2015 www.suvecevre.com REHBER paralel kanallara dağıtılması tavsye edlmektedr. • Sistemler, beklenen hava şartları ve klm değşklklernde her zaman çalışablr donanıma sahp olmalıdır. • UV modülleri, özel bir yardım gerektrmeden şletme personel tarafından yerleştrlp söküleblecek kapaste ve sağlamlıkta olmalı, suya ve seyreltlmş astlere batırılablmel, kurulmuş radyatörlerde hasarlara karşı koruyablecek ntelkte olmalıdır. • Kuartz cam tüp muhafazası ve UV lambalarının kurulum, demonte ve elle temzlenme çn kolayca ulaşılablr olmaları gerekr. • Tüm elektrik kurulum ve bağlantıları kolay ulaşılablr olmalı, Şek l 1. UV ışını reaktörlernn şematk gösterm (ATV - M 205E, 1998) 4.1.1. Genel Esaslar UV ışınlarının etknlğ, mkroor- ganzmaların hassasyetne bağlıdır. Ayrıca, UV ışınlarını absorbe eden mad- deler, sudakkatı maddelern mktarı ve tp ve atıksuyun hümk ast, demr ve manganez çerğ gb dğer kmyasal ve fzksel özellklernden de etklen- mektedr. UV ışınları le dezenfeksyonda, mk- roorganzma türler arasında farklılık vardır. UV ışınlarına hassas türler ara- sında gram-negatf bakterler (kolform bakter, salmonella) ve daha az hassas türler arasında se gram-poztf bakte- rler (staphylococc, enterococc) sayı- lablr. Fung ve sporlar en yüksek UV drencne sahptrler. Vrüslern drenc gram-poztf bakterler le gram-negatf bakterler arasındadır. Atıksuyun dezenfekte edlmes çn UV sstemler aşağıdak şeklde sınıflandırılablr: • UV reaktörünün tipine göre (açık kanal cazbe akışlı sstemler, kapalı kap sstemler) • UV lambalarının tipine göre (düşük basınç veya orta basınç cıva lambaları) • UV lambalarının konfigürasyonuna göre (kuvars cam kap muhafazalı atıksuya daldırılmış lambalar, temassız sstemler). UV sstemler br veya daha fazla reaktörden oluşablr. UV reaktörler se serveya paralel bağlı olablr. Gu venl br dezenfeksyon ve UV sstemnn vermllğ çn, hdrolk tasarım ve UV lambalarının vermllğ çok önemldr. UV sstemnn hdrolk tasarımında aşağıdak hususlar sağ- lanmalıdır: • Dezenfekte edilecek atıksuyun tamamının, UV ışını sstemne grmeden geçmemes, • UV reaktörlerinin bütün kesitlerinin ışımaya tab tutulması (gölgel alanın olmaması), • Hidrolik akışın mümkün olduğunca pston akımlı reaktördekne benzer olması, • Hidrolik akışın mümkün olduğunca dkey karışımı sağlayacak şeklde olması. 4.1.2. Tasarım ve İşletme Teknk olarak, UV ışınları alçak veya orta basınç cıva buharı lambaları le üretlmektedr. Uygulamada genellkle daha az enerj gerektrdğ çn düşük basınçlı cıva lambaları kullanılmaktadır. UV ışınından önce atıksu, byolojk arıtmaya tab tutulmalı, hava kabarcıkla- rından arındırılmalı ve düşük katı madde konsantrasyonuna sahp olmalıdır. UV lambaları, kapalı veya açık ss- tem şeklnde olablr. Atıksu dezenfek- syonunda, orta basınçlı cıva lambaları açık kanal sstemler çersnde yaygın olarak kullanılır. Kapalı UV sstemler se daha çok kullanma suyu elde etme amaçlı olarak kullanılır. Şekl 1’de, en sık kullanılan, akın- tıya paralel yatay yerleştrlmş düşük basınçlı UV lambalarının açık kanal ss- tem çersndek br örneğ görülmek- tedr (Şekl 2). 2 le 30 lamba, ayrıla- blr parçalar halnde brbrne paralel olarak yerleştrlr. Çapraz veya dkey olarak yerleştrlen lambaların olduğu tesslerde, hdrolk olarak stenmeyen desteklern ve ışınımın dengesz dağıl- dığı bölgelern oluşmamasına dkkat edlmeldr. UV lambaları ve açık-kapalı reaktör sstemler Şekl 1 ve Şekl 2’de verlmştr. UV lambalarının ömrü ve başlatılma prosedürler, servs süres sonundak performansları ve m 3 atıksu başına UV sstem enerj tüketm, üretcnn teklfnde garant edlmeldr. Temz- leme çn gerekl ekpman ve tessler, tanıtımları, fyatları ve kullanım prose- dürler le beklenen temzlk gderler teklfe dahl edlmş olmalıdır. Sstem kabul edlmeden önce, stenen mkro- organzma gderm ve mkrobyolojk değerlendrme doğrulanmalıdır. Tasarım ve ekpman le lgl husus- lar aşağıda sıralanmıştır (ATV-M 205E, 1998): • Debinin 1.000 m 3 /saat üzerndek değerlernde, toplam debnn Şek l 2. Yatay lamba düzen le açık kanal UV ışını sstem (şematk) (ATV - M 205E, 1998)