Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 80. Sayı (Mart 2015)

94 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2015 www.suvecevre.com REHBER Atıksu F ltrasyonu PROF. DR. ALİ FUAT AYDIN 1. GİRİŞ F ltrasyon şlem n n amacı, arıtma şlem ne tab tutulmuş sular ç ndek askıda bulunan nce katı maddeler n mekan k f ltrasyon yoluyla uzaklaştırılmasını sağlamaktır. F ltrasyon sonrasında, f ltrede tutu- lan askıda katı maddeler ger yıkama le uzaklaştırılır. Bu şlem n ardından f ltre tekrar h zmet vermek üzere dev- reye alınmaktadır. Granüler f ltreler n ger yıkama şlem sadece su veya su le basınçlı hava b rl kte uygulanarak gerçekleşt r leb l r. F ltrasyon şlem nde ger yıkama sırasında suya basınçlı hava ver lerek f ltre malzemes ç nde tutul- muş katı maddeler n f ltre yatağını terk etmes kolaylaştırılır. Atıksu f ltrasyonu le ayrıca fosfor g der m de sağlana- b lmekted r. Atıksu f ltrasyonunun temel özell k- ler ve proses tasarımına yönel k ola- rak hazırlanan bu bölüm ç n özell kle ATV-A 203E Alman Standardı esas alınmıştır. F ltrasyonun etk s : • Filtre dolgu malzemesinin taneleri arasındak elek etk s le büyük par- t küller n tutulması • Filtre yüzeyi üzerinde doğrudan ya da buna laveten çökelme, yakalama, difüzyon, Van der Waals kuvvetleri ve sorps yon g b nedenlerle tane- c kler n üzer nde b r kt rerek part - küller n tutulması g b f z ksel, k m- yasal ve b yoloj k proseslere bağlıdır. F ltrede tutulmuş olan part kül ve floklar, f ltrasyon süres nce akıştan kaynaklanan kesme kuvvet etk s le stenmeyen b r durum olarak tekrar atıksuya ve çıkış suyuna da karışa- b lmekted r. F ltrasyon şlem nde atıksu çer - s nde yer alan part küler b leşenler n k nc kademe (b yoloj k) arıtmadan önce kullanılarak uzaklaştırılması hedeflenmekted r. Uygulamada kabul gören bu metotlar fonks yonlarına göre farklılıklar göstermekted r: • Atıksu f ltrasyonu: Yalnızca atıksu çer s nde bulunan f ltreleneb l r b le- şenler uzaklaştırab ld ğ ç n sınırlı b r uygulamadır. • Flokülasyon f ltrasyonu: Çöktürme/ floklaştırma katkıları ve/veya ler fosfor g der m nde terc h ed len floklaştırmaya yardımcı katkı malze- meler eklenerek f ltreleneb l r mad- deler n üret ld ğ uygulamalardır. • B yoloj k olarak yoğunlaştırılmış f ltrasyon: F ltrelenmeye uygun maddelere yardımcı b r uygulama- dır. Yeterl oks jen karşılandığında atıksu çer s ndek organ k maddele- r n azaltılmasına ve bazı durumlarda n tr f kasyona yardımcıdır. Her b r durumda mal yet, perfor- mans ve çevresel uyumluluk açısından farklılık gösterse de karbon g b elekt- ron ver c ler n eklenmes yle f ltrelerde den tr f kasyonun gerçekleşt r lmes de mümkündür. 2. FİLTRE ÇEŞİTLERİ Atıksu f ltrasyonunda kullanılan f lt- reler k ye ayrılmaktadır: • Boşluklu f ltreler: Genel olarak f lt- reler n yatak boyu 1-2.5 m’d r (Tüm f ltre yatağı boyunca askıda tutul- ması esas alınmaktadır). • Yüzey f ltreler : F ltre yüzey yüksek- l ğ 30 cm’e kadar olan bez f ltreler veya nce tanec k f ltreler kullanılır (yoğunlaştırılmış b yoloj k etk olma- dan f ltre yüzey nde askıda tutulma esas alınmaktadır). Boşluklu (gözenekl ) f ltreler n n test prosedürleri ATV-A 203E Alman (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşler Bakanlığı Su Yönet m Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühend sl ğ Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tes sler Tasarım Rehber ’nden derlenm şt r.