Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 80. Sayı (Mart 2015)

68 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2015 www.suvecevre.com devre dışı kalmasına veya “sık sık ters yıkama yapılması”na neden olmakta- dır. Tes ste h çb r zaman ters yıkama- sını yapamamışlar. Ters yıkama ç n yan kanallı 0,4 atü basınçta blower kullan- mışlar. F ltreden çıkan su, yumuşatma ün tes ne, b r kısmı ters ozmos ün te- s ne, son kısımsa dem neral ze ün tes ne gönder l yor. Bu şek lde çalışılıyordu, ancak her altı ayda b r tıkanan boruları değ şt rmek zorunda kalıyorlardı. İş yapan f rma se kabahat “Ham Su”ya buluyordu. F rma tarafından ver len (b r yıllık) anal z raporlarını ve kend ler n n yaptırdığı anal z raporunu b le değer- lend remem şlerd . Suda b karbonat, karbond oks t, karbonat, aşırı s l s ve yüksek sertl k vardı. S stem, “Kum F ltres +Su Yumu- şatma Ün tes +Dem neral ze+Ters Ozmos”dan kuruluydu. Yumuşatıcıdan çıkan suyun kazana ve soğutma s stem ne, ger kalansa dem neral ze ve ters ozmos’a ver - l yordu. F ltre ve su yumuşatma ün - tes ver ml çalışmadığı ç n s stemde kullanılan ün teler ç n yeterl kal tede suyu vermemeler nden, kurulu olan s s- temden randıman alınamıyordu. Dem tes s çıkışında sten len değerler elde edem yorlardı. Bunun üzer ne dem ve ters ozmos önces 2 adet karbond ok- s t degazörü koyarak problem çözme yoluna g d lm şt . Karbond oks t dega- zörü as d k ph aralığında randımanlı çalışır. Ancak y ne net ce alınamamıştı. S stem bu şek lde çalıştığı ç n reç ne ve ters ozmos’un membranlarını ortalama altı-sek z ay g b b r sürede değ şt rmek zorunda kalıyorlardı. Ne kum f ltres ne de su yumuşatma ün tes , ters yıkaması olmasına rağmen h çb r zaman yıkanmıyor, ters yıkaması yapılmadığı ç n de yumuşatıcının tuzla rejenerasyonu (280 gr tuz/lt-reç ne) boşa yapılmış oluyordu. Kum f ltres ve yumuşatıcının artık k reçlenmeden dolayı çalışamaz hale geld ğ n düşünerek b r ün tey (s steme zarar vermeyecek şek lde), tek b r tankı (kumf ltres +yumuşatma) devre dışı bırakarak şleme başladık. Önce fabr - kadan 1 atü basınçta hava tedar k ett k, normal/mevcut olan ek pmanla, gerekl hesaplamaları yaparak ters yıkama şle- m n yapmaya çalıştık. Ters yıkamayı b r türlü başaramayınca tankın menholle- r n açıp, ne olduğunu görmeye çalıştı- ğımızda ş n vahamet ortaya çıkmıştı. Kum ve reç ne blok hale gelm ş, reç ne se beyaz b r çamura bürünmüştü. Kumu kazma, kompresör kullanarak boşalta- b ld k, reç ney se b donlara alab ld k. F sk yeler n yüzde 35-40’ı tıkanmıştı. Tankı tem zled k, yen Alarko t p fısk - yelerden monte ett k, tankın çapını baz alarak ters yıkama dah l g r ş çıkışlarını rev ze ett k. Reç ney se önce yüzde 2’l k, sonra yüzde 3’lük, en son da yüzde 5’l k h droklor k as tle yıkadık. Yıkama sonucu reç ne kend ne geld ; parlak ve kabarık b r görünüm serg l yordu. Ardından kum f ltres n n ç boyandı, fısk yeler yen lend . 3-5 cm oval çakıl fısk yeler n üzer ne konuldu (bu arada her k tank da yerler ne yerleşt r ld ). Çakılın üzer ne 5-8 mm yıkanmış oval kum konuldu (toplam yüksekl k 1,65 m-çakıl+kum). Reç ney de tankın ebat- larına göre hesaplayıp ona göre tanka doldurduk. Kum f ltres nde akış hızını 18 m/saat, yumuşatıcı ün tede akış hızını 12 m/saat alarak, yan kum f ltres 75 m 3 / saat, yumuşatıcıysa 50 m 3 /saat deb de/ kapas tede çalışacak şek lde, ters yıka- ması ç n de 105 m 3 /saat-30 mss pompa ayarlayarak s stem ön çalışmaya hazır hale get rd k. Doğal olarak kıyamet koptu... İşletme personel bu suyun kend ler ne yetme- yeceğ n söylüyorlardı. Ben m cevabım se nett : “Önce sonuçları görel m, sonra söylenme hakkınızı kullanırsınız”... S stem bu şek lde devreye almadan suyun ç ndek b karbonatı, karbonatı ve karbond oks t yok etmek ç n, daha önceden hazırladığımız ortamda yüzde 90-92 oranında düşürdükten sonra suyu normal kum f ltres ve yumuşatıcı ün - tes nden geç rerek deneme çalışmasına başladık. 24 saat sonra hem kum hem de su yumuşatmayı ters yıkamaya aldık. Daha önce kum f ltres ve yumuşatıcı ün te yalnızca 15 dak ka yıkanıyormuş, deneme çalışmasında kum f ltres n n ters yıkaması 55 dak ka, su yumuşat- manın ters yıkaması 65 dak ka sürdü. Her şey şaşkınlıkla tak p ed yorlardı. Yumuşatıcıyı 280 gr tuz yer ne 100 gr/ lt reç ne tuz koyarak rejenere yapınca da şaşırdılar ve nasıl olduğunu sordu- lar. Ben de “cevap vermeme hakkımı” kullandım. As tle de yıkamanın verm ş olduğu avantajla şlem tam oldu ve hem kum hem de yumuşatıcıyı devreye aldık. B zzat kend ler süre tutarak saat başı yumuşatıcı çıkışı su numunes alarak sertl k kontroller yaptılar. Su yumuşa- tıcı 12 saat çalıştı. Su yumuşatıcı daha önce 3,5-4 saat çalışıyormuş. Kum f ltres 24 saat çalışıyor. Bu elde ed len sonuçlarla d ğer mevcut tanklarını 68 m 3 /saat kapas tede çalışacak şek lde düzenled ler ve böylece boru zay atları, aşırı tuz sarf yatı, membran değ ş kl kler m n m ze ed ld . S stem halen düzenl olarak kullanıma devam ed yor. Bu g b şler yapmadan önce ham suyun anal z n n detaylı olarak yaptırıl- ması ve anal z n y rdelenmes gerek - yor. Yan , “Sular kötü, s stem ne yapsın” demek çözüm değ l. l TEKNİK Uygun olmayan fısk ye