Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 80. Sayı (Mart 2015)

42 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2015 www.suvecevre.com latçının serbest zamanlarını kullanmalarıyla hazırlanmıştır. 1948 yılında kısıtlı mkânlarla başlayan çalışmalar bugün 10 ana kom te (kend s ne bağlı ht sas kom teler ve çalışma grupları bulunmaktadır) tarafından çmesuyu tem n dışında, su ekonom s n n tüm konularını kapsayacak şek lde yürütül- mekted r. Bu kom teler, resm kuruluşların mevcut sorunlarını d kkate alarak değ l, kend ler n n öneml gördükler konularda çalışmaktadırlar. Başlangıçta sarı kağıda basılan kom te çalışmalarına herkes değ - ş kl k tekl f get reb lmekte ve katkıda bulu- nab lmekted r. Bunlar d kkate alınarak son hal ne get r len çalışmalar değerlend r le- rek beyaz kağıda basılmakta ve lg l lere gönder lmekted r. Federal ve eyalet yetk l kuruluşları bu beyaz kağıda basılı çalışma- ları bağlayıcı Regelwerk (kural k tap) hal ne get rme yetk s ne sah pt rler. 25 seneden ber DWA Almanya’dak tüm arıtma tes sler n n ver m ve arıtma kapas tes n tak p etmekte ve yayınla- maktadır. Böylece bu tes sler n yüzeysel ve yeraltı sularının korunmasına katkısı ortaya konmaktadır. Bu yayında her Alman vatandaşının oluşturduğu atıksu ç n yılda 143 Avro öded ğ ve 2013 yılında atıksu bertarafı ç n Almanya’da 4,6 m lyar Avro yatırım yapıldığı bel rt lmekted r. Bu yayın- larda Almanya’da atıksu bertrafıyla lg l tüm b lg ler bulmak mümkündür. Örneğ n Almanya’da 152 m lyon eşdeğer nüfusun atıksuyu yaklaşık 10000 kentsel arıtma tes s nde arıtılmakta ve BOI’de yüzde 99, KOI’de yüzde 95, Azot’ta yüzde 82 ve Fosfor’da yüzde 91 bertaraf sağlanmak- tadır. DWA her yıl su, atık ve toprak koruma alanlarında Almanya ve Avrupa B rl ğ le lg l pol t k b r memorandum (muhtıra) yayınlamakta ve lg l lere ışık tutmakta- dır. Bu memorandumlar pol t k olmayıp, atıksu ve su konusundak sorunların nasıl çözüleceğ ne dönüktür. DWA bu memo- randumda; su kaynaklarının d kkate alın- dığı enerj dönüşümü, kl m değ ş kl ğ le lg l önlemler n öncel kle ele alınması, taşkınları önleme çalışmalarının ntens v olarak yürütülmes , su ekonom s n n sür- düreb l rl ğ n sağlayan altyapı, uygulanab r em rler ht va eden su hukuku, antropojen z elementler n n bertarafına hassas yet göster lmes , azotu nd rgeme su çerçeve kuralları, b lg leş m, atıksu harçları, kaya gazı çıkarımında çevren n, b lhassa yeraltı sularının korunması, fosfor ger kazanı- mında tekn k çözümler, arıtma çamurunun kaynak olarak kullanılması le lg l olarak görüşler n ortaya koymaktadır. Bu memo- randumda pol t k b r görüş değ l, çevren n korunmasına yönel k tekn k hususlar ve çözüm öner ler yer almaktadır. Bu kuruluş, dernek statüsünde olmasına rağmen Almanya’da konuyla lg l k ş ler ve tüm kuruluşlar bünyes nde yer almaktadır. Yıllardan ber ortaya koyduğu çalışmaları le hem Almanya’nın hem de Avrupa B rl ğ ç n açıklanan konularda Regelwerk (kural k tap), standart, DIN normlarını, uyulacak her türlü arıtma ve bertarafı hususundak yasa ve yönetmel kler n hazırlamakta ve lg l bakanlıkların değerlend rmes ne sun- maktadır. Örnek olarak bu çalışmalardan atıksu konusunda öneml ler nden bazıları şunlardır: - DWA-A 100 Bütüncül Atısuların Uzaklaştırılması (Integrale S edlungsentwässerung) - ATV-A 106 Atıksu Tes sler n Planlanması (Planung/ Abwasserbehandlungsanlagen) - ATV-DVWK-A 131 B r Kademel Akt fçamur Tes sler (E nstuf ge Belebungsanlagen) - ATV-DVWK-A 134 Pompa Tes sler (Pumpwerke) - DWA-A 202 Atıksudan fosfor uzaklaştırılması (El m nat on von Phosphor aus Abwasser) - ATV-A 203 Atıksu f ltrasyonu (Abwasserf ltrat on ) - DWA-A 222 Küçük Arıtma Tes sler n n Boyutlandırılması, İnşaası ve İşlet lmes (Bemessung, Bau und Betr eb von kle nen Kläranlagen ) - DWA-A 704 Atıksu Anal z Metodları (Betr ebsmethoden für d e Abwasseranalyt k) - DWA-A 712 Abwasseranlagen n Industr e- und Gewerbebetr eben. Bu kom syonlar Almanya’da b r kade- mel akt f çamur tes sler n n boyutlan- dırmasında esas alınan ATV 131 g b b r Regelwerk (kural k tap, standartlar) yarat- mışlardır. Ülkem zde de atıksu arıtımında bel rl standartlar bulunmadığı ç n yurt- dışı uygulamalar esas alınmaktadır. Akt f çamur s stem n n (proses n n) tasarımında dünyada Amer kan Metcalf&Eddy (2003), Alman ATV131 (2000) ve Hollandalıların STOWA tasarım yöntem bulunmaktadır. En çok Alman ve Amer kan standardı kul- lanılmaktadır. Türk ye’de, gerek Alman f rmaların ve ortaklarının etk ler , gerekse Alman men- şe l kred kuruluşlarının yönlend rmeler yanında hale danışmanlığı yapan şahıs ve kuruluşların projeler n kontrolü aşamasında kend ler ne kolaylık sağladığı ç n ATV 131 standardı yaygın kullanılır hale gelm şt r. Bu gel şme neden yle son yıllarda ülkem zde bakanlıklar, beled yeler ve d ğer lg l kuru- luşlar boyutlandırmada ATV 131’ n yanında tüm DWA yayınlarının esas alınmasını ste- mekted rler. Türk ye’de su konularının ve atık ber- tarafının gel şmes ne katkı sağlayan bel rl normları hazırlayan, eğ t c kurslar açan, yayınlar yapan ve topluma h zmet eden ülkem z n her yanına yayılmış DWA ben- zer b r kuruluş bulunmamaktadır. Böyle b r kuruluşun bulunmaması neden yle Almanya’da olduğu g b bakanlıklar, bele- d yeler, ün vers teler, mühend sl k büroları, uygulayıcılar ve şletmec ler arasında b r köprü kurulamamaktadır ve bunun eks kl ğ ülkem zde bar z b r şek lde h ssed lmek- ted r. Bu boşluğu doldurmak ç n adımlar atılması ve DWA benzer b r kuruluşun kurulması, yalnız yukarıda anlatılan tek- n k konulara değ l, aday ülke olduğumuz AB ‘ye kabulümüzde ve b lhassa çevre konusunda eks kler tamamlamamız ç n 68 m lyar Avro’luk yatırımın sağlıklı ve AB normlarına uygun şek lde gerçekleşt r lme- s ne büyük katkı sağlayacaktır. Türk ye’ye dönerken ATV üyel ğ nden ayrılmama rağmen halen faal yetler n ve yayınları yak nen tak p ed yorum. Bu kuru- luşun ayrıca yayınlamış olduğu ve her b r b rb r nden değerl k taplarından fayda- landım ve yazdığım k taplarımda kaynak olarak kullandım. Kaynaklar • www. DWA.de • Prof. Dr. K. H. Krauth (Stuttgart Ün vers tes ) le görüşme • Doç. Dr. Güçlü İnsel (İstanbul Teknik Ün vers tes ) le görüşme l YORUM