Ortadoğu ÜlkelerindeSuPotansiyeli, Karşılaşılan Sorunlarve Alternatif Çözümler ■ Prof. Dr. Halil Kumbur Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü u, canlı hayatı için önemli bir unsurdur. Temelde sanılanın aksine sınırlı bir kaynaktır. Su ve toprak, kalkınma çabalarında ilk başvurulan doğal kaynaklar olma özelliklerini günümüzde ele korumaktadırlar. Günümüzde su, ulusal ve uluslararası politikaların belirlenmesinde önemli bir unsur haline gelmiştir. SuTüketimi İnsanlar, suyu, evsel-kentsel , tarımsalendüstriyel amaçlı kullanmaktadır. Kişi başına veya toplumsal su talepleri ve tüketimleri, toplumların gelişme düzeylerine göre değişiklikler göstermektedir. Toplam su tüketimi içindeki en büyük pay tarımsal sulamaya aittir. Günümüzde birçok ülkede toplam su tüketiminin % 65-S0'i sulamada kullanılmaktadır. Dünya ortalaması % 73'tür. Uygarlığın ve ekonomik kalkınmanın önemli bir ön koşulu ela suyun sanayide geniş çapta kullanımıdır. Örneğin; bir otomobilin üretimi için yaklaşık 400 m', bir ton çelik üretimi için 246 111 3 , bir otomobil yıkamak için 0.15-0.20 1113, bir kilo ekmek üretmek için yaklaşık 1,1 m3 , bir insanın bir günlük gıda ihtiyacını karşılayabilmek için yaklaşık 6,5 m3 suya gerek vardır. SuYoksullukÖlçütü Bir ülkenin su varsılı olabilmesi için yılda kişi başına 10 000 m3 , su yoksulu olabilmesi için, 1000 m3 'ün altında suyu olması gerekir. Belli bir yörede ortaya çıkan su kıtlığının derecesini belirlemede çeşitli ölçütler geliştirilmiştir. Bunlardan en çok dikkate alınan iki ölçüt; "Kıtlık İndeksi" (Shortage Inclex) ve "Su Yoksulluk Sınırı"dır (Water Poverty Line). Her iki ölçüt de, kullanılabilir yenilenebilen su arzının kişi başına talebe oranlaması temelinden hesaplanır. Bu indekslere göre; 12 Ortacloğu ülkesinin su sıkıntısı çektiği bilinmektedir. Bahreyn, Mısır, İran, Irak, Arabistan, Tunus, Birleşik Arap Emirlikleri; İsrail, Kuveyt, Libya, Suudi Arabistan ve Yemen'in su sıkıntısı ile karşılaşabileceği tahmin edilmektedir. Bu ülkeler ya tatlı su ithal etmekteler ya ela deniz suyunu büyük maliyetlerle tuzdan arıtarak kullanmaktadırlar. Bu yaklaşıma ve Ortadoğu ülkelerindeki nüfus artış hızına göre 1990'clan 2025 yılına kadar hemen hemen her tüm Ortacloğu ülkesinde kişi başına düşen su miktarında % 50 oranında azalma olacaktır. Yukarıda belirtilen ölçülere göre Ortadoğu bölgesinde su sorununun öne çıktığı en önemli havza Ürdün Nehri havzasıdır. Bu havzada yer alan İsrail, Ürdün, Filistin, Suriye arasında önemli sorunlar çıkması muhtemeldir. Nil Nehri havzasında da Mısır, Sudan Etiyopya arasında sorunların çıkabileceği tahmin edilmektedir. Ortadoğu'da Su Potansiyelvi e Su Sorunu Ortacloğu'cla son yıllarda ortaya çıkabilecek anlaşmazlık konularından birisi "su" dur. Su sıkıntısı en üst düzeyde olan ve burada belirtilen ülkelerin çoğu hem petrol hem ele su yoksulu ülkelerdir. Ortacloğu'cla var olan suların büyük bir kısmı bölge dışından kaynaklanıp, bölge içine girmekte ve denize dökülmektedir. Yeraltı sularının büyük bir kısmı yağışların çok az olması nedeniyle milyonlarca yıl önce oluşmuş fosil yeraltı sularıdır. Ortacloğu'cla su kaynakları; yeraltı suları ve akarsular olmak üzere iki ana grupta incelenebilir. Başlıca akarsular; SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ• SAYI 8 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=