Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 78. Sayı (Ocak 2015)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2015 www.suvecevre.com atıksudak k rlet c madden n g der m oranına bağlı olarak farklı b yof lm olu- şumları gözlen r. Bunun yanında kaskat düzen p k yükler n etk s n de azaltır. Kaskat düzen nde en sondak b yo- d sk n çıkış akımı ön çökelt m tankı- nın g r ş ne ger besleneb l r. Böylece b yod skler n tıkanma r sk ve s steme gelecek p k yükler azalır. Ancak bu durumda gözlenecek ek h drol k yük d kkate alınmalıdır. B yof lm oluşumunun gözlend ğ düz veya pürüzlü yüzeye sah p d skler b r şaft üzer ne monte ed l r. D skler da re d l mlerden oluşmakta olup b r- b rler ne k r şler le bağlanab lmekte- d r. D skler normalde düz veya oluklu yapıda da olab l r. D skler arasındak mesafe, mesafe koruyucu malzeme le ayarlanab l r. D skler arasındak mesafe kaskat yapıdak lg l kademedek orga- n k yüzey yüküne bağlıdır. D sk yüzey yaklaşık olarak b yoloj k akt f yüzeye karşılık gel r. P k yükler n etk s n önlemek ç n teor k b yof lm yüzey 4 L/m 2 ’n n altında olmamalıdır. Boyutlandırma ç n aşa- ğıda ver lenler n bel rlenmes gerek r: • Kaskat sayısı • Kullanılan disk malzemesi ve diskle - r n teor k özgül yüzeyler . • Yüksek yüklemelerin kokuya yol açması durumunda kaskatın lk kademes ndek yüzeysel BOİ 5 yükü- nün 40 g/m 2 .gün değer le sınırlan- dırılması tavs ye ed l r. • Döner biyodisklerde bir kademede yüzeysel BOİ 5 yükü ≥ 20 g/m 2 .gün se d skler arası mesafe en az 18 mm olmalıdır. Teor k özgül yüzey ≤ 100 m 2 /m 3 olan s l nd r k b yod sklerde de aynı kr ter uygulanab l r. D skl b yod sklerde b r kademede yüzeysel BOİ 5 yükü < 20 g/m 2 .gün se d skler arası mesafe 15 mm ve teor k özgül yüzey ≤ 150 m 2 /m 3 tavs ye ed l r. Karbon g der m ve n tr f kasyon reaktörler arasına ara çökelt m tankı teşk l faydalı olab l r. Böylece karbon g der m nden gelen fazla çamur s s- temden ayrılarak n tr f kasyonun ver m artırılab l r. Bu tür b r n tr f kasyon s s- tem nde d skler arası mesafe 10 mm’ye düşürüleb l r ve s l nd rler n teor k özgül yüzey en fazla 200 m 2 /m 3 olacak şek lde artırılab l r. Yüzeysel BOİ 5 yükü, B A , arıtma hede- f ne bağlı olarak gerekl teor k yüzey n bel rlenmes nde en temel parametred r. Teor k yüzey n boyutlandırılması ç n 2 la 4 kademel kaskat s stem kabul ed lm şt r. D sk yapısındak döner b yod skler ç n: 2 kademel kaskat hal nde: B A,BOİ ≤ 8 g/m 2 .gün 3 ve 4 kademel kaskatlar hal nde: B A,BOİ ≤ 10 g/m 2 .gün esas alınır. Küçük ölçekl atıksu arıtma tes s nde yüksek p k yük ve deb ler gözleneceğ ç n 50 la 1000 nüfus eşdeğer nde yüzeysel BOİ 5 yükü 8 ve 10 g/m 2 .gün değer nden 4 g/m 2. gün değer ne l neer şek lde azaltılarak (doğrusal enterpo- lasyon) kullanılmalıdır. N tr f kasyon ç n 3 veya 4 kademel kaskat yapılması tavs ye ed lmekted r. Teor k özgül yüzey n hesabında aşağı- dak değerler kullanılmalıdır. D sk yapısı dışındak t plerde döner b yod skler ç n: 3 kademel kaskat tes sler: B A,BOİ ≤ 8 g/m 2 .gün ve B A,TKN ≤ 1,6 g/ m 2 .gün 4 kademel kaskat tes sler: B A,BOİ ≤ 10 g/m 2 .gün ve B A,TKN ≤ 2 g/ m 2 .gün Küçük ölçekl atıksu arıtma tes s nde yüksek p k yükü ve deb s gözleneceğ ç n 50 la 1000 la nüfus eşdeğer nde yüzeysel BOİ 5 yükü 8 ve 10 g/m 2 .gün değer nden 4 g/m 2 .gün değer ne TKN yüzey yükü 1,6 ve 2 g/m 2 .gün değe- r nden 1,2 g/m 2 .gün değer ne l neer şek lde azaltılarak kullanılmalıdır. B yof lm malzemes n n özgül b yo- loj k akt f yüzey , teor k özgül yüzey n % 70’ nden daha fazla se döner b yo- d skler n boyutlandırmasında yukarıda ver len en yüksek yüzey yükü değerler kullanılab l r. N tr f kasyonun alkal n te kısıtına g rmemes ç n çıkış akımındak alka- l n ten n 0,5 mmol/L’den az olmaması gerek r. Bu nedenle şletme sırasında alkal n ten n düzenl olarak ölçülmes gerek r. Tank hacm , b yof lm yüzey ne bağlı olarak bel rlen r. BOİ 5 konsantrasyonu 300 mg/L’ye kadar olan s stemlerde tank hacm 4,9 L/m 2 b yof lm yüzey esası le bulunur. Bu değer n üzer ndek tank hac mler nde daha yüksek arıtma ver m sağlanamaz. H drol k bekletme süres karbon g der m ç n 40-120 dk ken n tr f kas- yon olması hal nde 90-250 dk olmalıdır. Döner b yod skler n t p k tasarım kr terler Tablo 6.16’da ver lm şt r. REHBER Tablo 6.16. Döner biyodisklerin tipik tasarım kriterleri (Metcalf & Eddy, 2003) Parametre Hidrolik Yük Organik Yük Maksimum ilk kademe yükü NH 4 -N yükü Hidrolik Bekletme Süresi Çıkış BOİ Çıkış NH 4 -8 Birim m 3 /m 2 -gün g sBOD/m 2 -gün g sBOD/m 2 -gün g sBOD/m 2 -gün g BOD/m 2 -gün g N/m 2 -gün sa mg/L mg/L BOİ Giderimi 0,08-0,16 4-10 8-20 12-15 24-30 0,7-1,5 15-30 BOİ Giderimi ve Nitrifikasyon 0,03-0,8 2,5-8 5-16 12-15 24-30 0,75-1,5 1,5-4 7-15 <2 Ayrı Nitrifikasyon 0,04-0,1 0,5-1,0 1-2 1,2-3 7-15 1-2 Arıtma Seviyesi* * Atıksu sıcaklığı 13 °C’n n üzer nde olması hal nde