Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 78. Sayı (Ocak 2015)

40 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2015 www.suvecevre.com GÖRÜŞ Uluslararası İler Endüstr yel Otomasyon Kongres ’n n Ardından teknoloj ler n n fabr ka üret m saha- sında gerek kontrol ve gerekse b lg toplama amaçlı kullanılmaya başlan- ması ve n hayet yazılım ve donanım temell kablosuz haberleşme ağları mar fet yle s bernet k düzey ne çıkan c hazlar arası haberleşme teknoloj ler - n n akıllı algılayıcılarla bütünleşt r lmes şekl nde tanımlanan b r sürece g r l- m şt r. Bu süreç günümüzde endüstr 4.0 S ber F z k S stemler (CFS) dönem olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımın temel unsuru yukarıda bel rt ld ğ g b b lg sayar destekl d j tal tabanlı tek- noloj lerd r. “Internet of Th ngs” olarak tanımla- nan nesneler n nternet yaklaşımı, bu devr mde en bel rley c değ ş m olarak ortaya çıkmaktadır. PLC yer n artık ben- zer özell kler n dışında çok daha esnek kab l yetlere sah p PAC (Programlana- b len Otomasyon Kontrolörü)’lere ve IPC (Endüstr yel PC)’lere bırakmaktadır. “B r Adam, B r Mak ne, B r Fabr ka” şek- l nde özetleneb lecek olan bu devr m, hedefte üret m bandı ç ndek her b r b leşen n b r ntranet/ nternet ağıyla G ünümüzde üret m endüstr s - n n yen tanımı “Endüstr 4.0” olarak adlandırılmaktadır. Bu tanım esas t barıyla endüstr yel üre- t m n tar hsel b r süreç ç ndek vardığı son noktayı bel rtmekted r. B l nd ğ g b 18. yüzyılın k nc yarısında (İng ltere’de tekst l ağırlıklı üret mde James WATT’ın buhar mak nes yle-1765) başlayan Sanay Devr m , 1. Sanay Devr m olarak tanımlanır. İskoçyalı mühend s n mev- cut buhar mak neler üzer nde yaptığı değ ş kl kler sonucunda aynı enerj m k- tarıyla 4 kat fazla ver m sağlanmıştır. Bu sayede fabr kalar kırsal kes mden şeh r merkezler ne taşınmış, sayıları ve kapa- s teler artmıştır. Bunun sonucunda toplumun demograf k yapısında ola- ğanüstü düzeyde farklılıklar meydana gelm şt r. 20. yüzyılın başlarında N kola Tesla’nın AC akımı ve motorunu keşfet- mes yle (1905) ve Henry Ford adındak g r ş mc n n otomob l üret m ne uygu- ladığı üret m bandı s stem yle yaşanan gel şmeler, 2. Sanay Devr m ’n n baş- langıcı olarak tanımlanmaktadır. AC motor, buhar mak nes n n (motorunun) yer n almış, hızı artmış, f z ksel boyutları küçülmüş ve AC akı- mın bulunmasıyla da fabr kaların yer bağımlılığı tamamen ortadan kalkmış- tır. Ford’un ürett ğ T model arabaların uygulama önces nde 850 USD olan f yatları, bu uygulamalardan sonra 375 USD g b düşük b r f yata nm ş- t r. Bu sayede Ford çok kısa b r süre ç nde yaklaşık on b n otomob l satışı g b , zamana göre çok yüksek b r satış rakamına ulaşab lm şt r. 1970’l yılarda ABD’de lk kez b r mezbahada PLC adı ver len c hazla (Programlanab len Man- tık Kontrolörü) yapılan otomat k kont- rol uygulaması, sektördek bağımsız her üret mde hızla yaygınlaşınca, bu durum sanay de 3. devr m olarak tanımlan- mıştır. O günden bu yana elektron k b lg sayar ve robot teknoloj ler nde yaşanan gel şmeler 3. devr m n deva- mında olmak üzere günümüze kadar devam etm şt r. 3. Sanay Devr m , D j - tal Devr m olarak da adlandırılmaktadır. Günümüzde toplam teknoloj de gel nen nokta t bar yle robotların mar fetler ndek gel şmeler, b lg sayar SEDAT SAMİ ÖMEROĞLU ENOSAD Yönetim Kurulu Başkanı