Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 77. Sayı (Aralık 2014)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Aralık 2014 www.suvecevre.com üret c s tarafından ver lmel d r. Her üret c /tedar kç dolgu mal- zemes ç n gerekl taşıma gücünü bel rtmel veya en azından aşağıdak formüldek taşıma gücü değerler esas alınmalıdır. Burada; Terf : gerekl en düşük taşıma gücü (kN/m 2 ) h : Dolgu yüksekl ğ (metre) A : üret c tarafından bel rt len teor k özgül yüzey, (m 2 /m 3 ) s : emn yet faktörü f : B yof lm n kütlesel yük faktörü, b yof lm kalınlığına bağlı olarak 30°C’n n üstündek sıcaklıklarda malzeme yapısında değ ş mler (bozul- malar) söz konusu olab lmekted r (örn. endüstr yel atıksular, kapalı yapı alan- ları). Bu tür durumların ortaya çıkab le- ceğ koşullar ,malzemey üreten tarafın- dan açıkça beyan ed lmel d r. Dolgu malzemeler yapı t p ne ve yapılan yüklemelerdek oturmalara duyarlıdır. Dolgu yüksekl ğ nde 6 aylık düzenl yükleme ve şletme sonrası, şletmeye alınmadan öncek şartlara göre en fazla %1, düzens z yükleme ve şletme altındak tes slerde se en fazla %3’lük b r değ ş me z n ver leb - l r. Malzemen n oturma kayıpları, lave malzeme takv yes le dengelenmel d r. K myasal Özell kler Dolgu malzemes ç n kullanılan plast k malzemeler yanıcı n tel ğ sah p- t rler. Kullanım Özell kler Üretilen dolgu malzemeleri, şekil- ler ne ve yapıldıkları malzemeye bağlı olarak k logram başına farklı büyüklükte yüzey alanlarına sah p olmaktadırlar. Üretici, ürettiği dolgu malzemesinin teor k özgül yüzey alanını bel rtmel ve doğruluğunu kanıtlamalıdır. B yoloj k olarak akt f yüzey alanı, şletme koşul- larına göre f ltre yüzey alanından değ - ş kl k göster r. Yapı Gereks n mler Düzenl d z l şl dolgu malzemele- r nde taşıyıcı tabakadak maddeler n serbest geç ş alanları damlatmalı f ltre taban alanının en az %50’s olmalıdır. Atıksu le b yof lm teması yatay düz- lemde olacak şek lde şlet lmel d r. Düzens z (rastgele) d z l şl dolgu malzemeler nde taşıyıcı tabakadak maddeler n serbest geç ş alanları, dolgu malzemes n n büyüklüğüne bağ- lıdır. Bu yüzden dolgu malzemeler nde taşıyıcı maddeler n akış alanları toplam damlatmalı f ltre taban alanının en az % 25’ mertebes nde olmak zorundadır. İnşaat esnasındak değ ş klerde ve tıkanma tehl kes olduğu durumlarda (dolgu malzemes ndek çeş tl l ğe bağlı olarak) şletme yükünün 5kN/m 3 ten büyük olması stenmez. Yapı gereksinimi detaylarına DIN 19553’den ulaşılab l r. Dolgu malzemes özell kler n n h çb r şek lde değ şmemes 5 sene boyunca üret c f rma tarafından garant ed l- mel d r. Damlatmalı F ltrede kullanılan dolgu malzemes n n özell kler Tablo 6.11’de ver lm şt r. Karbon G der m ç n Hac msel Yük Değerler M n mum 100 m 2 /m 3 lük teor k özgül yüzeye sah p m neral ve plast k dolgulu Tablo 6.10. Biyofilm kalınlığına bağlı yük değişimi (DIN 19557, 2004) Biyofilm kalınlığı (mm) Kütlesel yük (basınç) faktörü kN/m 2 1,5 0,015 2 0,02 ≥3 ≥0,03 Tablo 6.11. Damlatmalı Filtrede kullanılan dolgu malzemesinin özellikleri (Metcalf & Eddy, 2003) Dolgu Malzemesi İtibari Boyutu, cm Yaklaşık Birim Hacim Ağırlığı, kg/m 3 Yaklaşık Özgül Yüzey Alanı, m 3 /m 2 Boşluk Oranı, % Uygulama Alanları Nehir taşı (küçük) 2,5-7,5 1250-1450 60 50 N Nehir taşı (büyük) 10-13 800-1000 45 60 C, CN, N Plastik-geleneksel 61x61x122 30-80 90 >95 C, CN, N Plastik-yüksek spesifik yüzey alanı 61x61x122 65-95 140 >94 N Plastik rastgele dolgu-geleneksel Değişken 30-60 98 80 C, CN, N Plastik rastgele dolgu- yüksek spesifik yüzey alanı Değişken 50-80 150 70 N REHBER Kaynak: Metcalf & Eddy, 2003 C: BOİ giderimi, N: Son nitrifikasyon, CN: BOİ giderimi ve Nitrifikasyonun birlikte olduğu sistemler.