Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 76. Sayı (Kasım 2014)

22 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2014 www.suvecevre.com kullanımı düşünülemeyen den z suyu, enerj g der ödend kten sonra dünya üzer ndek kullanılır su sınırını yüzde 2 üzer ne taşıyan b r su kaynağı hal ne geld . Bu da nsanlık ç n b r EMNİYET- TİR görüşündey z. Den z suyu em ş ve den ze konsantre tuzlu su dönüşü T.O. c hazını beslemek üzere den z suyunun em ş ve T.O. atığı olan kon- santre suyun den ze ger dönüşü tab ata zarar ver yor düşünces zaman zaman dünya medyasında tartışılıyor. T.O. s s- tem plajlara yakın olmayan b r bölgeye kurulduğunda, den z suyu doğrudan den zden em l r. Bu durumda, su em ş noktasına büyük f ltreler konulsa dah tab atın parçası olan ve bazı balıkların yem olan planktonlar kayba uğrar. T.O. s stem ne ver lecek su, plaj kumu altına döşenecek drenaj boruları vasıtasıyla elde ed l rse k avantajı b rden get r r: den z suyu plaj kumu le süzüleceğ ç n plankton g b tab canlılar kayba uğra- maz ve T.O. önces gerekl olan hassas su f ltreler n n yatırım ve şletme mal - yetler çok azalır. T.O. c hazı sürekl olarak kend n tem zler ve kend ç nde suyun kr s- talleşme yapmasını önlemek ç n b r m ktar suyu sürekl olarak atarak çalışır. İç ndek tuzların çoğu T.O. s stem yön- tem le alındıktan sonra, “T.O. atığı” d ye adlandıracağımız ve den ze dönen su, den z suyuna kıyasla k katı tuz çer- d ğ ç n den ze döndüğü noktada bu su den z suyu le karışmaz, daha ağır b r su olarak den z d b ne çöker. Bu çok tuzlu su tab ata zarar ver r. Bu zararı önlemek ç n muhakkak tedb rler alınmalıdır. ABD’dek b r den z suyu tuzsuzlaş- tırma tes s , den ze dönen konsantre tuzlu suyun tuzluluğunu azaltmak ç n şöyle b r yöntem bulmuş: T.O. tes s n büyük b r enerj santralı yakınına kur- muş. Enerj santralının soğutma kule- s n n attığı düşük tuzlulukta su le T.O. atık suyu karıştırılarak den ze ver lm ş ve böylece T.O. atığı olan konsantre tuzlu suyun tuzluluğu azaldıktan sonra T.O. atığı den ze ver lm ş. T.O.’nun attığı suyun enerj s T.O.’nun attığı su konusunda b r hatırlatma yapmak ster z... Den z suyu çok tuzlu ve çok m nerall olduğundan den z suyu ç n tasarlanan T.O. c haz- ları yüzde 60-50 c varında suyu atarak çalışırlar; k bu da yüksek basınçlı suyun atılması ve yüksek elektr k gücünün srafı g b görüleb l r. Neyse k 20 yıl kadar önce gel şt r lmeye başlanan tek- n klerle, den ze dönen basınçlı den z suyundak basınç enerj s kısmen ger kazanılıyor ve bu ger kazanılan meka- n k enerj T.O. basınçlı pompasında kul- lanıldığı ç n T.O. elektr k g der azalıyor. T.O.’nun cadı T.O. mambran tekn ğ ABD- Kal forn a’nın San D ego kent nde 1960’lı yıllarda cat ed ld . O günden bu yana San D ego bölges ndek malatçı- lar m lyonlarca T.O. mambranı mal ett ve sattı, ayrıca bu kentte bulunan proje ve taahhüt ş rketler dünyanın b rçok yer ne yüzlerce den z suyu tuzsuzlaş- tırma tes sler kurdu. San D ego kent b z m Ege g b az yağış alan b r bölgede ve “den z kıyısı” kent olmasına rağmen bugüne kadar kend s ç n den z suyun- dan şeh r suyu üretme tes s kurmadı, fakat ş md lk kez San D ego bölge- s nde böyle b r tes s kurulduğunu ve 2016 yılında devreye alınacağı haber n aldık. “CARLSBAD Desal nat on Project” olarak nternette bulab leceğ n z bu yatırım 3 m lyon nüfuslu San D ego bölges n n yüzde 7 kadar su ht yacını karşılayacaktır. Şeh rleşme le nsanların ayn böl- gede yoğunlaşması, sulu tarımın çoğal- ması, sanay n n artması ve kuraklığa karşı tedb r g b sebeplerle gün geç- t kçe den z suyundan şeh r suyu üret m artacaktır. Bugün bu ht yaç yüksek elektr k tüketen T.O. tekn ğ le elde ed l yor, ancak araştırmacı ş rketler n daha düşük enerj le ayn ş yapmak ç n çalışmalar yaptığını düşünüyoruz. B ze düşen görev Mecbur kalındıkça den z suyu tuz- suzlaştırma tes sler tab k kurulacaktır. Fakat, b zler de su tasarrufu yaparak bu yatırımların ve elektr k g der n n azaltıl- ması ç n b rşeyler yapmalıyız. Tekn k k ş ler olarak aşağıdak ler yapab l r z: - Görev aldığımız sanay kuruluşlarında su ekonom s yapmak ç n yöntemler bulmak - Evsel su ht yaçlarımızı azaltarak a lem ze su tasarrufu eğ t m vermek - Kurak olan bölgeler m zdek yeş l alanlara çok su tüketen ç m ekmek yer ne, bu yeş l alanlara sulama stemeden yaşayan Akden z’ n b tk ler n d kmek ve ahşap, tab taş ve mıcır g b malzemeler le bahçe dekorları yapmak vb. l Proses suyu üreten b r T.O. s stem SU DÜNYASI