Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 74. Sayı (Eylül 2014)

56 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2014 www.suvecevre.com (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşler Bakanlığı Su Yönet m Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühend sl ğ Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tes sler Tasarım Rehber ’nden derlenm şt r. PROF. DR. İSMAİL KOYUNCU 5.5. DENGELEME 5.5.1. Dengeleme Havuzlarının Genel Tanıtımı D engeleme havuzları, deb de ve k rl l k yükünde büyük değ ş k- l kler dengelemek, lk çökelt m havuzundak h drol k yükü azaltmak ç n kullanılır. Bekletme süres n n 18 saatten fazla olduğu uzun havalandırmalı akt f çamur s stemler le p k deb ye göre boyutlandırılan çökelt m havuzlarının olduğu durumlarda deb dengeleme b r m kullanılmaz. Dengeleme b r m nde, konsantras- yonun dengelenmes ve çökelmen n önlenmes amacıyla karıştırma uygula- nır. Karıştırma ve havalandırma le yük- seltgeneb len maddeler n ve BOİ’n n kısm oks dasyonu da gerçekleş r. Den- geleme tanklarında karıştırma yöntem- ler şunlardır: - G r ş akımının dağıtımı ve perdeleme - Türb n karıştırıcılarla karıştırma - D füzörle havalandırma - Mekan k havalandırıcılarla havalandırma 5.5.2. Dengeleme B r mler n n Yerleş m Dengeleme tankının b r nc kademe arıtmadan sonra, k nc kademe (b yo- loj k) arıtmadan önce b r yerde olması uygundur. Deb dengeleme b r mler n n, ızgara ve kum tutuculardan sonra yer- leşt r lmes en çok uygulananıdır. B r nc kademe arıtmadan hemen sonra den- geleme, çamur ve köpük problemler n azaltacaktır. Ön çökelt mden ve b yo- loj k arıtmadan önce yapılacak den- geleme ün teler nde, katı maddeler n çökmes n ve konsantrasyon dalgalan- malarını önlemek ç n yeterl karışım, koku problem ne karşı da yeterl hava- landırma sağlanmalıdır. Dengeleme havuzu atıksu hattına yerleşt r leb ld ğ g b , hat dışına da yerleşt r leb l r. Hat dışı dengelemede ortalama günlük deb n n üzer ndek deb fazlası by-pass hattı üzer ne yer- leşt r lm ş dengeleme havuzundan geç r l r, tes ste deb düşünce denge- leme havuzu suyu boşalmaya başlar. Atıksu hattına yerleşt r ld ğ nde bütün deb bu havuzdan geçer. Bu yüzden konsantrasyon ve deb , hat dışı s steme kıyasla büyük ölçüde dengelen r. 5.5.3. Dengeleme B r mler n n T pler Deb dengeleme b r m olarak ayrı olarak nşa ed len b r havuz veya boş havalandırma havuzu veya çökelt m havuzu g b mevcut arıtma b r mler n- den b r kullanılab l r. Dengeleme tankı nşasında d kkate alınacak hususlar, nşaatın yapıldığı malzeme, tank şekl ve teçh zattır. Mevcut b r havuz kulla- nılacaksa gerekl değ ş kl kler yapılır. Genell kle borulama ve yapısal değ - ş kl kler gerek r. Havuz şekl hat üstü veya hat dışı dengeleme kullanılması durumuna göre değ ş r. Hat üstü dengeleme uygulandığında, dengeleme havuzu mümkün olduğu kadar tam karışımlı b r reaktör g b tasarlanmalı, g r ş ve çıkış mekan zmaları kısa devrey en aza nd recek şek lde olmalıdır. G r ş akımı- nın karıştırıcıya yakın b r yerde olması, b rçok noktadan g r ş ve çıkış olması, çoklu kademelend rme g b uygulama- lar gerekeb l r. 5.5.4. Dengeleme B r mler n n Boyutlandırma Kr terler Bütün dengeleme b r mler karıştırıl- malı ve havalandırılmalıdır. Ac l durum- lar ç n deşarjı olmalıdır. Dengelenmes gerekl hac m, s steme gelen toplam akış hacm n n zamana karşı ç z lmes (deb l geç ş ç zg s ) le hesaplanır. Boyutlandırma kr terler Tablo 5.7’de ver lm şt r. Dengeleme ün tes tasarımında şu hususlar rdelen r: - Dengeleme ün tes n n arıtma tes s ç ndek yer Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi (*) B r nc Kademe (Ön) Arıtma - 2 REHBER