Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 74. Sayı (Eylül 2014)

38 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2014 www.suvecevre.com rehab l te ed lmes ) yoğunlaştırılması, daha sonra çamur kurutucu s stem n kabul edeb leceğ gerek rse (örneğ n, D gester sonrasında susuzlaştırıcıdan önce A rPrex b yoloj k fosfor g der m s stem kullanılab l r. Bu sayede fosfor %90 g der l r-gübre olarak değerlen- d r l r-pol elektrol t kullanımı azalır, susuzlaştırma ver m yaklaşık %5 kadar artar) yen teknoloj ler n de yardımıyla en fazla % katı madde çer ğ ne kadar susuzlaştırılması (çamur kurutucu tes - s n kapas tes azalacaktır), en uygun kurutucu s stem n seç lmes (çamur çer ğ , m ktarı, dışarıdan enerj tem n , enerj mal yetler ...), kuru çamurun en uygun yakma yöntem le yakılarak ısı elde ed lmes , ısının b r kısmının kuru- tucu s stemde kullanılması ve b r kıs- mının da elektr k türb n ne ver lerek elektr k üret m ... Görüleceğ g b atıksu arıtma tes s n n en başındak kaba ızga- radan başlayarak bütün s stem komple ele alınarak değerlend r lmel d r. Bu SOLAR t p çamur kurutucu- larda dünyada ve yurdumuzda faal - yet gösteren f rmalara alfabet k sıra le örnek olarak, ACAT GmbH, Arasya Ltd. Şt ., Arb ogaz A.Ş., Brown Bear Co., HUBER SE /SRT, I+M GmbH, IST GmbH,KRÜGER (VEOLIA)/Sol a, Redco Ltd.Şt ., Remond s A.Ş., Rothma er GmbH, SOLAR TIGER AG-Rothme er, THERMO SYSTEM GmbH, WVE GmbH f rmaları ver leb l r (Ref. IFAT 2014 Cata- logue, l teratür). Solar t p çamur kurutucu tes sle- r nden çıkan k rl hava m ktarı (a r flow rate) 100.000-200.000 m 3 /saat değe- r n aşab len oldukça yüksek hava deb - ler ne ulaşab l r. Buna karşın hava k rl l ğ daha azdır ve k rl l ğ genelde amonyak oluşturur. Amonyak, ortamdan mutlaka özel b r koku arıtım yöntem kullanıla- rak arıtılarak uzaklaştırılmalıdır. Koku arıtımı b r bakıma amonyak g der m le sınırlı kalır. Amonyak g der m ç n en y çözüm, sülfür k as t (H 2 SO 4 ) kullanıla- rak (amonyum sülfat eldes ) uygulanan k rl hava k myasal yıkayıcılarıdır. K rl havanın asp ratörler/fanlar le em le- rek taşınması ç n oldukça fazla enerj tüket m gerek r. K rl havanın taşınması ç n kullanılacak toplama menfezler ve boru s stem de oldukça mal yetl d r ve bu s stem n dezavantajlarındandır. Solar t p çamur kurutucu tes sler nden çıkan k rl havanın yayılmasını önlemek amacıyla çamurun üzer ne k myasal püskürtme vb. daha bas t çözümler de bulunmaktadır. N speten daha bas t olan, en azın- dan daha çok denenm ş ve b l nme- yen daha az olan evsel atıksu arıtma tes sler nden elde ed len çamur kek- ler n n kurutulması yanı sıra organ ze sanay bölgeler ç n de solar t p çamur kurutma s stemler düşünüleb l r. Bu durumda daha detaylı ve t t z ön çalış- malar yapılmalıdır. Tab burada en öneml konu, organ ze sanay bölge- s ndek fabr kaların deşarj ett ğ atıksu c nsler , k rl l k yükler ve dolayısıyla atıksu arıtma tes s nden elde ed len çamur kek n n çer ğ ve n tel ğ n n çok y etüt ed lmes gerekecekt r. Solar t p çamur kurutucularda kl m şartlarına göre sadece eksenel yönde asp ratörler kullanılarak tavanda açı- lır-kapanır pencerelerden k rl havanın dışarı atılması da mümkündür. Ancak solar t p çamur kurutucuların yatırım kararı ç n kl m şartları çok y ncelen- mel d r. Ekonom sağlamak adına sonuç alınamama r sk bulunmak üzere çok fazla harcamalara sebeb yet ver leb l r. Orta Avrupa’da ve Türk ye’de kış ayla- rında b r ken daha neml çamur lkba- harda c dd koku problem ne sebep olab l r. Koku önlenmes kl m şartlarına da bağlı olarak çamur tabakalarının 50 cm. yer ne örneğ n 25 -30 cm olarak ser lmes le kısmen önleneb l r. Turbo (Turbo Dryer) s stem çamur kurutucularda kapalı ortam ve yüksek basınçlı olmaları neden yle özel önlem- ler alınmalıdır; aks halde patlama r sk bulunur. B rçok elemanın aşınma nede- n yle her yıl yen lenmes gerekeb l r. Bu da yatırımcının d kkate alması gereken öneml b r konudur. Bu t p kurutma s stem ndek dönen gövden n balansı ve yataklama problemler de ayrıca d kkate alınmalıdır. Bu s stemlerde koku arıtımı ç n özel metotlar uygula- narak gerekl önlemler alınmalıdır. Bu s stemde örneğ n belt t p kurutucu- lara göre daha çok toz çıkmakta, bu DEĞERLENDİRME