Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 73. Sayı (Ağustos 2014)

48 Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2014 reden çıkarak bekleme konumuna geçer. Bu yöntem basit ve ekonomik olup, küçük tesislerde kullanılır. Burada atıksu debisindeki değişmeler dikkate alınmaz. Bir zaman süresine bağlı olarak belirlenen saatle devreye girer, belir- lenen süre devrede kalarak temizle- mesini yapar ve bu sürenin sonunda beklemeye geçer. Bu yöntemde ucuz ve basit olduğu için küçük tesislerde kullanılır. Izgara, memba ve mansap su seviyeleri arasındaki farkın belirli bir değerin üzerine çıkması halinde dev- reye girer ve alt değerin altına inmesi halinde beklemeye geçer. Izgaralarda en çok kullanılan yöntemdir. Memba ve mansap su seviyeleri ölçümü daha çok ultrasonik yöntemlerle yapılmak- tadır. Her iki taraf arasındaki su sevi- yesi farkı 5 cm’den 15 (maks. 25 cm) cm’ye kadar ayarlanabilir olmalıdır. Konveyörlerin ve presin çalışması, ızgaraların çalışması ile eş zamanlı olmalıdır. Izgaraların çubukları, kayma ve deşarj plakaları paslanmaz çelikten yapılmalıdır. Izgaralar müm- künse çift konmalı (gereğinde ikisi de çalıştırılabilmelidir), tek yapılacak ise tamir ve bakım sırasında kullanılmak üzere muhakkak çevirme (by-pass) kanalı ile birlikte planlanmalıdır. Bu kanalın baş tarafına elle temizlemeli bir kaba ızgara konulmalıdır. 5.1.3.7. Ulaşım ve Havalandırma - Izgara kanalı, açık kanal şeklinde tasarlanmalı ve gerekli havalan- dırma yapılmalıdır. - Açık kanal derinliği 1,2 m’den büyük olmalıdır. - Izgara odası, tesisteki diğer ekip- man ve ofislerin bulunduğu bina- dan izole bir alanda olmalıdır. - Ayrı bir temiz hava girişi olmalıdır. - Saatte en az 12 tam hava değişimi sağlanmalıdır. Personelin çalıştığı durumda ise kesikli olarak en az 30 tam hava değişimi sağlanmalıdır. - Havalandırma sistemi, ışık sistemi ile ilişkilendirilmeli ve ışık açıldı- ğında yukarıdaki şartlar sağlanma- lıdır. 5.1.3.8. Mekanik Dayanım - İşçilerin çalıştığı, konteynerlerin konulduğu veya pres makinesinin yerleştirildiği platformlarda birim alan yükü 500 kg/m 2 alınabilir. - Izgara tırmıklarındaki yük 1kN/m 2 , ızgara açıklıklarında ise en az 0,6 kN/m 2 olmalıdır. - Ekipmanlar mekanik ve elektriksel yüklemelere karşı korunmalıdır. 5.1.4. Izgaraların Tasarım Kriterleri Izgaraların detaylı tasarım kriter- leri, Tablo 5.2’de verilmiştir. 5.2. Pompa Istasyonları 5.2.1. Pompa Istasyonlarının Genel Tanıtımı ve Amacı Atıksu terfi merkezleri (pompa istasyonları), kanalizasyon sistemi ile çok derinden gelen atıksuların zemin yüzeyine yükseltilmesi, atıksuların bir yerden başka bir yere transferi vb. ihti- yaçları karşılamak üzere tesis edilir. 5.2.2. Pompa Istasyonu Tipleri Pompa istasyonları kuru ve ıslak hazneli olmak üzere iki grupta sınıf- landırılmaktadır. Islak hazneli pompa istasyonlar, dalgıç pompalar (Şekil 5.1) ve motoru askıda pompalar için kullanılmaktadır. Kuru hazneli pompa istasyonları kuru tip veya ken- dinden emişli santrifüj pompalar için kullanılır (Şekil 5.2). Pozitif emme- nin mümkün olabilmesi için pompa ekseni emme haznesindeki suyun alt seviyesi hizasında olmalıdır. Pompa istasyonlarının yapısı ve yapının boyutları, pompaj işi, pom- panın montajı (ıslak veya kuru hazne), yardımcı ünitelerin konumlandırıl- dığı yerler (değişim odası, sabit vinç, ısıtma ve soğutma tesisleri vb.) ve elektromekanik ekipman göz önüne alınarak yapılmalıdır (ATV-DVWK-A 134E). Pompa istasyonunda en az iki pompa bulunması gerekir. Islak ya da kuru hazneli tiplere karar vermeden önce, planlamayı yapan kişi, daha sonradan işletimde oluşabilecek farkları da göz önüne almalıdır. Kuru hazneli tip seçildi- ğinde taşkınlara karşı alınan önlemler özellikle dikkate alınmalıdır. Taşkın bölgelerindeki pompa istasyonu, taşkın anında su altında kalmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Rehber Tasarım elemanları Elle temizlenen Mekanik temizlenen Izgara çubukları arasında hız m/sn 0,3-0,6 0,6-1,0 Çubuk kesiti (kalınlık/genişlik) (mm) (4-8) / (25-50) (8-10) / (50-75) Çubuklar arası temiz açıklık (mm) 25-75 10-50 Yataya nazaran ızgara eğimi (derece) 45-60 75-85 Müsaade edilir yük kaybı (tıkalıda) (mm) 150 150 Maksimum yük kaybı (tıkalı halde) (mm) 250 250 Kanalın yan duvarında montaj çukuru (mm) 150-250 150-250 Izgara kanalı tabanının giriş borusu akarından düşüklüğü (mm) 70-150 70-150 Izgara kanalı akarının ızgaraya doğru eğimi 1/200-1/500 1/200-1/500 Tablo 5.2. Çubuk ızgaralar için tasarım kriterleri (Qasim, 1999)