Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 73. Sayı (Ağustos 2014)

22 Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2014 Yorum PROF. DR. AHMET SAMSUNLU İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi (E) İmar ve İskan Eski Bakanı Türkiye’de 70’li Yıllarda Atıksu Bertarafında Deniz Deşarjlarının Yeri H ızla nüfusu artan ve kentle- şen Türkiye’de, 70’li yıllarda şehirlerin alt yapıları ve bil- hassa mevcut kanalizasyon sistemleri, tekniğin gerektirdiği şartları sağlaya- mıyordu. Mevcut kanalizasyon sistem- lerinde derlenen atıksular nehir, göl ve denizlere doğrudan doğruya hiçbir önlem alınmadan deşarj ediliyordu. Bu durum bilhassa turistik sahil kent- lerinde ülke çapında tartışılan sorun- ları yaratıyordu. O yıllarda büyük şehirler de dahil olmak üzere tüm belediyeler sorunla- rını çözmek için İller Bankası’na baş- vuruyordu. Devlet Su İşleri kuruluş kanuna göre nüfusu 100 bini geçen şehirlerin yalnız içmesuyu sorununu çözmekle görevliydi. İller Bankası, Belediyeler Bankası olarak kurulduğu 1933 yılından iti- baren Türk yerel yönetimlerinin ve şehirciliğin gelişmesine teknik gücü ve sağladığı kredi olanaklarıyla kat- kıda bulunmuştur. Bilhassa 70’li yıl- larda belediyelerin büyük bir çoğun- luğunun 50 binden az nüfuslu olduğu görülmektedir. Bu belediyelerde, yatırımlara kaynak bulunmamasından başlayarak bunların projelerinin ihale dosyalarının hazırlanması, yatırımla- rın izlenmesi ve tesislerin kabulü gibi hizmetlerin gerektirdiği teknik ve eği- timli personelin bulunmasındaki güç- lükler nedeniyle belediyelerin büyük bir çoğunluğu bu hizmetlerin gerçek- leştirilmesini İller Bankası’ndan iste- mişlerdir. İller Bankası bünyesinde görev yapan Emcet Öy, Mehmet Uslu, Reşit Yalvaç, Münir Alpsoylu gibi çok sayıda yetişmiş eleman, ülkemizin su ve atıksu sorunlarının çözümüne öncülük etmişlerdir. İller Bankası, 70’li yıllarda sahil yerleşimlerinin atıksu deşarj sorunla- rını çözmek için en ekonomik olması yanında, en hızlı inşa edilebilmesi ve işletilmesi de kolay olması nedeniyle “Deniz Deşarjları” ile sorunların çözümüne karar verdi. Bu sistemde karada bir arıtımdan geçirilmiş atık- suların özümseme kapasitesi yüksek olan denizlere ve büyük göllere deşarj edilmesine karar verilmişti. Böylece atıksuyun, denizde seyrelerek kirletici konsantrasyonunun düşeceği öngö- rülmüştü. Atıksu deşarj noktasına deniz dibine döşenmiş veya kısmen gömülmüş boru vasıtasıyla taşınması, sistemin esasını oluşturuyordu. Deşarj hattı tasarımında, atıksu içindeki bak- teri ve virüslerin (yüzme standartla- rını sağlamak üzere) gerekli taşınma süresine imkan verilecek şekilde ve atıksudaki organik kirliliğin seyrelme yolu ile konsantrasyonunun azalacağı- nın dikkate alınması öngörülüyordu. Kıyı araştırmalarını da gerektiren bu projeler için İller Bankası, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Ege Üniversi- tesi Çevre Mühendisliği bölümleri ve Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü ile aşağıda isimleri verilen yerlerin deniz deşarjı projelerini yap- mak üzere anlaşma yaptı. İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendis- liği Bölümü tarafından Prof. Dr. Nev- zat Kor yönetiminde Erdek, Bodrum ve Ayvalık, Ege Üniversitesi Çevre ve İnşaat Mühendisliği bölümleri tara- fından Prof. Dr. Turhan Acatay, Prof. Dr. Ünal Öziş ve Prof. Dr. Ahmet Sam- sunlu yönetiminde Manavgat, Köy- ceğiz, Marmaris, Alanya, İskenderun, Fethiye ve Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü tarafından Doç. Dr. Kriton Curi yönetiminde Gemlik, Ordu, Ünye Fatsa deniz deşarjı proje- leri hazırlandı. Bu projeler daha sonra İller Bankası tarafından ihale edilerek uygulamaya konuldu. Bu projelerin hazırlanması esna- sında Ege Üniversitesi İnşaat Fakül- tesince İnşaat ve Çevre Mühendisliği Bölümleri Proje Bürosu kuruldu. Bu büroda çok sayıda öğretim üyesi, araştırma görevlisi ve teknik eleman çalıştı ve özveri ile projelere katkı sağladılar. Ayrıca Başkanlığını Prof. Dr. Erol İzdar’ın yaptığı Ege Üniver- sitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü tarafından kendilerine ait