Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 72. Sayı (Temmuz 2014)

60 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz 2014 Kademeli Bardenpho prosesinin başına havasız reaktörün eklenmesi ve çökeltilmiş çamurun bu reaktöre geri devrettirilmesi ile biyolojik fosfor giderimi sağlanmaktadır. Eş zamanlı (birlikte) nitrifikasyon/denitrifikasyon prosesine havasız reaktörün eklen- mesi ile azot giderimine ek olarak biyolojik fosfor giderimi de sağlana- bilir. Bu prosese ait aktif çamur sis- temi konfigürasyonu Şekil 4.5e’de verilmiştir. Biyolojik azot ve fosfor giderimi için seçilen konfigürasyonda son çökeltme havuzu yerine memb- ran biyoreaktör (MBR) sistemleri de kullanılabilmektedir. Fosforun kimyasal olarak da arı- tılması mümkündür. Alüminyum ve demir tuzları ya da kireç kimyasal madde olarak kullanılabilir. Kimyasal çöktürmede, fosfat metal-fosfat tuzları halinde çöktürülerek uzaklaştırılmak- tadır. Fosfor giderimi için eklenen kimyasal maddeler arıtma tesisi ön ve son çökeltim tankları öncesinde uygulanabileceği gibi arıtılmış suya da uygulanabilmektedir. Ancak kim- yasal madde eklenmesinden sonra mutlaka bir çöktürme işlemi gerek- mektedir. Kimyasal madde eklenmesi durumunda arıtma tesisinin alkali- nite dengesinin de kontrol edilmesi gerekmektedir. Hassas ve Az Hassas Su Alanları Tebliği’ne göre, hassas su alanında yer alan tüm kentsel atıksu arıtma tesisleri kirlilik yüklerinin, toplam fosforda minimum %75 ve toplam azotta minimum %75 gide- rim veriminin sağlanması durumunda, ilgili idarelerce alternatifli olarak her bir münferit arıtma tesisi için azot ve fosfor giderimi şartı aranmamaktadır. 4.2.3. Nüfusun 10.000’in Üzerinde Olduğu Yerleşim Birimlerinde Sistem Seçimi 4.2.3.1. Hassas ve Az Hassas Su Alanları Dışındaki Alanlar Hassas ve az hassas su alanları dışındaki alanlar için ikincil veya eşdeğer düzeyde bir arıtma gerek- mektedir. Bu durumlarda sadece organik kar- bon giderimi yeterlidir. Şekil 4.2’de verilen askıda büyüyen aktif çamur sistemlerinin çeşitli konfigürasyonları ve yüzeyde büyüyen sistemlere bu maksatla (damlatmalı filtreler, döner biyolojik disk ve dolgulu reaktörler) kullanılabilir. 4.2.3.2. Az Hassas Alanlar Kentsel Atıksuların Arıtılması Yönetmeliği’ne göre, 10.000 ila 150.000 E.N.’a sahip kentsel alan- lardan az hassas kıyı sularına yapı- lan kentsel atıksu deşarjları birincil artımdan daha düşük olmamak şar- tıyla alıcı ortamda yeterli seyreltme kapasitesinin bulunduğunun ayrıntılı mühendislik çalışmaları sonucunda kanıtlanması halinde ve bu gibi deşarj- ların çevreyi olumsuz yönde etkileme- diğine ilişkin atıksu karakterizasyonu ve alıcı ortamın taşıma kapasiteleri ile alıcı ortamın kullanım planları da göz önüne alınarak ayrıntılı bilimsel araştırmalar yapılması şartıyla, kent- sel atıksuların derin deniz deşarjıyla bertarafına izin verilebilir. Rehber Şekil 4.5. Biyolojik karbon, azot ve fosfor giderimi yöntemleri (ÇOB, 2010)