Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 72. Sayı (Temmuz 2014)

46 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz 2014 Bir örnekle açıklayacak olursak; bir binanın yıldırım yakalama alanın (A m ) 1 km 2 olduğunu varsayalım, ve bina- nın bulunduğu bölgenin km 2 ye düşen yıllık yıldırım yoğunluğu (Ng) 4 olsun. Bu bölgedeki beklenen maksimum yıldırım darbesinin 20 kA olduğunu kabul edelim. Bu özel durumda teorik olarak Imax değeri 20 kA ve In değeri 5 kA olan tip 2 parafudurun ömür öngörüsü In= 5 kA değerine sahip tip 2 para- fudurun, regülasyonlara tamamen uygun olmasına rağmen, bağlı olduğu binanın ömrüne kıyasla oldukça kısa bir kullanım ömrü olduğu açıktır. Koruduğu ekipmanın değerine kıyasla en uygun In değerine sahip parafudurun 15-20 kA olduğunu hesaplayabiliriz. Şimdi başta sorduğumuz soruyu cevaplayabilecek bilgiye sahibiz. Binaya ömrü boyunca etkileyecek deşarj akımlarının 5 kA olduğunu öngörelim. In 5kA ve Imax 20 kA değerlerine sahip tip 2 parafudurun dayanması gereken ortalama deşarj sayısı Tablo 2’de mavi kolonda gös- terilmiştir. Koruduğu ekipmanın değerine kıyasla en uygun In değerine sahip parafudurun 15-20 kA olduğunu hesaplayabiliriz. In değeri 20 kA olan (Imax=40 kA) standart bir tip 2 parafudur, ortalama 200 yıldırıma dayanabilmektedir. Bu süre de parafudurun bağlı bulunduğu tesisatın ömründen çok daha uzundur. Terimler Sözlüğü Anlık aşırı gerilim: Bir binanın yakı- nına düşen atmosferik deşarj sonucu olan gerilim Sınıf II testi: IEC 61643-11 standar- dında kullanılan ve nominal deşarj akımına (In) göre yapılan test meto- dudur. Nominal deşarj akımı In: Sınıf II testinde kullanılan akım değeridir. 8/20µs dalgasına sahip parafudurların tepe akım değeridir. Sınıf I testinde parafudurların önkoşullandırılma- sında kullanılır. 8/20µs dalgası: Anlık aşırı gerilimi simüle etmek için kullanılan akım dar- besi. Akımın tepe değerine ulaşma zamanı 8µs ve yarısına inme zamanı 20µs’dir. Ng (Yıldırım Yoğunluğu): “Türkiye orajlı gün haritası”na göre hesaplana- bilecek. Ng ≈ yıldırımlı gün sayısı (yıl) x 0,1 Teknik & Ürün