Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 71. Sayı (Haziran 2014)

58 Su ve Çevre Teknolojileri • Haziran 2014 da sebep olabilir. Söz konusu sorun- lar, özellikle aşılama ile ipliksi veya köpük oluşturan mikroorganizma- ların prosese girmesi halinde ortaya çıkar (Henze vd., 2002). Yukarıda bağımsız KOİ fraksiyon- larının nasıl belirleneceğine dair özet bilgiler verilmektedir. • Çözünmüş inert organik madde (S1), aktif çamurla karıştırılmış atıksuyun 15-20 gün süre sonra oksitlenmesinin ardından çözün- müş olarak kabul edilir. Aktif çamurla paralel testler yapılmalı- dır. • Kolay ayrışabilen organik madde (Ss), respirasyon testi ile belirle- nir. Söz konusu teste ilişkin bir örnek, Şekil 3.19’da gösterilmek- tedir. İnert kısmın belirlenmesi- nin ardından YH, Ss bileşenleri, oksijen kütle dengesi kullanılarak öngörülebilir r vo2 V = Q.Ss.(1-YH) (3.21) Ss = rvo2 . Ɵ /(1-YH) (3.22) (1-YH) kolay ayrışabilen organik maddenin oksitlenen parçasını, YH biyokütleye dönüşen parçasını, Ɵ ise hidrolik bekletme süresini ifade etmektedir. Bir BOİ eğrisinin “ilk” kısmı S s olarak kabul edilebilir ya da Ss hakkında bir tahminde bulunmak için de kullanılabilir. • Fermantasyon ürünleri SA, kolay ayrışabilen organik maddenin bir parçasıdır. Önemli bir kısmını ase- tik asit oluşturmaktadır ve gaz kro- matografi, iyon kromatografi vb. yöntemlerle miktarı belirlenebilir. Bu bileşenin büyük bir kısmını, moleküler ağırlığı 800-1000’den az olan maddeler oluşturmakta- dır. fermantasyon yan ürünleri miktarının tayini, fosfor üreten biyokütleler ile fosfat salınım test- leri aracılığıyla yapılabilmektedir. Anaerobik koşullar altında fosfat salınımı mevcut S miktarı ile oran- tılıdır. Evsel atıksularda öncelikli kirletici KOİ’dir. Çeşitli analitik yöntemlerle şekil üzerinde belirtilen KOİ fraksi- yonları analiz edilebilir. Yalnızca X I , çamur üretim modelleri kullanılarak tayin edilebilmektedir. X s ise oksijen tüketim hızı / azot tüketim hızı (OUR/ NUR) modellemesi kullanarak bulu- nur (Henze vd., 2002). • Fermente olabilir organik madde- nin (SF) ölçülmesi zordur. Örne- ğin 2-6 gün süreyle anaerobik bir ortamda oluşan asetatın ölçülme- sini içeren bir VFA potansiyel testi kullanılabilir. KOİ fraksiyonları - Sütun: tipik bir atıksu organik madde dağılımını gösterir Şekil 3.19. Kolay ayrışabilen organik madde- r vo2 , S s ifadeleri kullanılmıştır 1 Doğrudan ölçülemeyip model yardımıyla hesaplanabilen, azot/fosfor üretimi/tüketimi gerçekleştiren mikroorganizmalardır. Rehber