Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 71. Sayı (Haziran 2014)

34 Su ve Çevre Teknolojileri • Haziran 2014 Yorum PROF. DR. AHMET SAMSUNLU İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi (E) İmar ve İskan Eski Bakanı 1962 Yılında İnşa Edilen Ataköy Atıksu Arıtma Tesisi ve Geçirdiği Evreler T ürkiye’de çevre ve çevre mühendisliği konularının tarihsel gelişimini anlatan yazılarıma ara vererek, 1970-1980 yıl- larıyla ilgili olan bir önceki yazımda bahsettiğim Ataköy Atıksu Arıtma Tesisi hakkında bildiklerimi aşağıda sizlerle paylaşmak istiyorum. Modern şehirciliğin ülkemizde ilk uygulaması olarak Emlak Kredi Bankası’nca Ataköy’de yaptırılan ve yaptırılacak evlerde oturan ve otura- cak yaklaşık kırk bin nüfusun kullanıl- mış sularının arıtılarak bertarafı için Avusturyalı bir firmaya arıtma tesisinin projeleri yaptırılmış ve Emlak Kredi Bankası adına İller Bankası tarafından inşa ettirilerek 1962 yılında işletmeye alınmıştı. Tesis; terfi merkezi, ızgara, öğü- tücü, kum tutucu, ön çöktürme, damlatmalı filtre, son çöktürme, çamur çürütme ve çamur kurutma yataklarını ihtiva edecek şekilde plan- lanmıştı. Başlangıçta başarıyla çalıştırılan ülkemizin ilk evsel arıtma tesisine gelen kanallara izinsiz bir şekilde civardaki endüstri atıksularının ve yoğun bir şekilde başka bölgelerin evsel atıksularının bağlanması ile tesis aşırı yüklenmiş ve iyi çalıştırılmadığı için istenilen arıtma verimi elde edi- lememişti. 1968 yılından itibaren Emlak Kredi Bankası, arıtma tesisini işletmekten vazgeçmiş ve gelen atıksu Ayamama Deresi’ne mevcut taşkın kanalı yardı- mıyla deşarj edilmiş ve tesis devre dışı bırakılmıştı. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ndeki öğrencilerimle tesise 1972 ilkbaharında yaptığım ziyarette, yapıların paslanmaya yüz tuttuğunu, çökeltim havuzlarında biriken çamur- ların kuruduğunu ve burada bitkilerin büyüdüğünü üzüntüyle görmüştüm. 1982’de İmar ve İskân Bakanlığı yaptığım sırada, tesisin yeniden çalış- tırılması ve Stuttgart Üniversitesi’nde olduğu gibi bir eğitim ve araştırma tesisi olarak değerlendirilmesinin fay- dalı olacağını düşündüm. Tesisin, Bakanlığıma bağlı İller Bankası’nca çalışır duruma geti- rilmesi ve yine Bakanlığıma bağlı Emlak Kredi Bankası’nca mülkiyeti- nin de devri suretiyle İstanbul Tek- nik Üniversitesi’ne verilmesi tekli- fim, çalışma arkadaşlarım tarafından tasvip görmüş ve kabul edilmişti. İTÜ tarafından kabul edilemeyen bu öneri daha sonra TÜBİTAK Marmara Araştırma Enstitüsü’ne teklif edildi. Bu kuruluş tarafından da olumsuz cevap verilmesi üzerine tesisle ilgili tarafımdan arzulanan ve öngörülen tesisi canlandırma girişimi ne yazık ki gerçekleştirilememişti. 1990 yılında İSKİ Bilim Kurulu’nda görevli olduğum sürede bu tesisin yeniden çalışır hale getirilmesi ve eğitim maksatlı kullanılması teklifim, Ergun Göknel’in Genel Müdür olduğu İSKİ yönetimince ilgiyle karşılandı ve revizyon projesinin hazırlanması