Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 70. Sayı (Mayıs 2014)

42 Su ve Çevre Teknolojileri • Mayıs 2014 Makale jen konsantrasyonunun düşmesiyle verimi %90’a yükseltmektedir. Yaz aylarındaki bu performans artışının havalandırma havuzu içinde simultane nitrifikasyon ve denitrifikasyon prose- sinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Aylık ortalama bazında simülasyon ve ölçüm sonuçlarından görüldüğü gibi çevresel koşullarının değişmesi, MBR proses verimini önemli ölçüde etkile- miştir. Ancak, düşük oksijen sebebiyle filamentli bakteri popülasyonundaki artış, membran işletme problemleri yaratmıştır. Yukarıdaki örneklerde farklı teknolojilerle tasarlanmış iki tam ölçekli tesis örneğinde proses simülasyonu ile performans analizi kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir (Şekil 2). Günümüzde atıksu arıtma sek- töründe ticari proses simülasyon programları yaygın olarak kullanıl- maktadır. Sektörde, özellikle Biowin (Envirosim), GPS-X (Hydromantis), WEST (DHI), Matlab-Simulink, Aqu- asim (EAWAG), STOAT (EnviaTech), EFOR, SIMBA (Ifak-system) ve Sumo (Dynamita) tercih edilen programlar arasında yeralmaktadır. Bu program- ların içinde kullanıma hazır matema- tik modeller olduğu gibi kullanıcı tara- fından modeller de atıksu tipine ve uygulamaya göre (evsel, endüstriyel vb.) yapılandırılabilmektedir. Ayrıca, kullanıcı istediği tesis konfigürasyo- nunu inşa ederek proses hesaplarını yürütebilmektedir. Simülasyon programlarının doğru kullanımı için atıksu karakterizasyon modele uygun olarak planlanması Şekil 2. MBR sisteminin toplam azot giderim verimi gerekmektedir. Programın içindeki modeller, atıksudaki organik madde- nin (KOİ) ayrışabilen ve ayrışamayan formları üzerinden hesaplamaları gerçekleştirmektedir. Atıksuda kon- vansiyonel karakterizasyonun yanında KOİ fraksiyonlarının deneysel olarak belirlenmesi gerekmektedir. Atıksu arıtma sistemindeki proseslerin (nitri- fikasyon, denitrifikasyon, fosfor depo- lama, hidroliz, çökelme vb.) hızlarının saptanması çok daha hassas hesap yapılmasına imkan vermektedir. Belir- lenen hedefler (deşarj, geri kazanım, enerji optimizasyonu vb.) doğrultu- sunda tasarlanan laboratuvar ve pilot ölçekli arıtılabilirlik çalışmaları ile belirlenen parametreler tesis perfor- mansının tahminini şansa bırakma- maktadır. Atıksuya özgün model para- metreleri kullanılarak yerel koşullarla en uygun proses seçimi ve kontrol stratejisi belirlenebiliyor. Kaynaklar - Insel G., Erol S., Övez S. (2014) Effect of Simultaneous Nitrification and Denitrification on Nitrogen Removal Performance and Filamentous Microorganism Diversity of a Full-Scale MBR Plant, Bioprocess Biosystems Engineering, DOI 10.1007/s00449-014-1193-6. - Insel G., Güder B., Güneş G., Çokgör E. (2012) Are Standard Wastewater Treatment Plant Design Methods Suitable for any Municipal Wastewater?” Water Science and Technology, 66(2), 328-335. - Insel G. (2005) Model-based Activated Sludge Systems Analysis for Carbon, Nitrogen and Phosphorus Removal Mechanisms, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. - KAMAG (2013) Evsel/Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetimi Projesi, Final Raporu (TÜBİTAK- 108G167), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.