Gıda Endüstrisi Atık Sularının Mantar Türü Mikroorganizmalarla Arıtımı ■ Yrd. Doç. Dr. Eyyüp Debik Yıldız Teknik Üniversitesi. Çevre Mühendisliği Bölümü ndüstriyel proseslerde oluşan atık suların arıtımında atık su karakterine bağlı olarak kullanılan yöntemler genel olarak; fiziksel, kimyasal ve biyolojik sistemler olarak tanımlanmaktadır. Gıda endüstrisi atık sularında organik içeriğin yüksek olması sebebiyle biyolojik arıtma tercih edilen bir yöntemdir. Organik kökenli endüstriyel atık suların arıtımında kullanılan biyolojik arıtma sistemlerinde baskın olan aktif mikroorganizma türünün bakteriler olduğu ve diğer türlerin sistemde genellikle daha az olduğu bilinmektedir. Gıda endüstrisi atık sularının arıtımında kullanılan aerobik veya anaerobik sistemlerde oluşan ve herhangi bir ekonomik değeri olmayan çamurların bertarafı ayrı bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Halihazırda bilinen arıtma teknolojileri ile oluşan çamurların işlenmesi ve bertarafı için oldukça yüksek yatırım ve işletme maliyetleri gerekmektedir. Diğer taraftan, anaerobik arıtmanın kullanılmasının çok daha uygun olabileceği yüksek organik kirliliğe sahip atık suların dahi aerobik sistemlerle arıtılması, ülkemizdeki arıtma teknolojilerinin etkili bir şekilde kullanılmadığının bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tip atık suların aerobik sistemlerle arıtılması, gerek yatırım ve işletme maliyetleri, gerekse oluşan çamurların miktarının büyük olması nedeniyle oluşan yüksek maliyetler endüstriye büyük ekonomik yük getirmektedir. Araştırmacılar çevre biyoteknolojisini kullanarak, atık suların arıtılması sürecinde arıtma maliyetlerini ele düşürmek maksadıyla ekonomik değeri olan ürünlerin elde edilmesi üzerinde çalışmaktadır. Henüz gelişmekte olan bu teknolojilerden biri ele mantar türü mikroorganizmalarla (Aspergillus ve/veya Rhizopus türleri) gıda endüstrisi atık sularının arıtılmasıdır (Bkz. Şekil 1). Mantar türü mikroorganizmalar kullanılarak yapılan atık su arıtımından oluşan biyokütlenin hayvan yemi üretiminde kullanılması mümkündür. Ayrıca, yüksek ekonomik değere sahip olan mantar yan ürünleri olan xylanase, O'..-amylase,glucoamylase vb. kimyasal maclclelerin ele elde edilmesi mümkün olup bu ürünlerin kozmetik sanayinde kullanımı söz konusudur. van Leeuwen ve çalışma arkadaşları (2003) tarafından laboratuvar ölçeğinde yürütülen çalışmaya ilişkin bazı görüntüler Şekil 2'cle verilmiştir. Mantar türü mikroorganizmaların atık su arıtımında kullanılmasında karşılaşılan en önemli problem, sistemde bakterilerin veya prokaryotik mikroorganizmaların ela gelişiminin meydana gelmesidir. Bu problem, mikroelek ve/veŞekil I. Rhizopus türü mantarların mikroskoptaki görünümü SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ• SAYI 7 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=