Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 68. Sayı (Mart 2014)

58 Su ve Çevre Teknolojileri • Mart 2014 Makale 5.2. SCADA Sistemin Yapısı Genel olarak SCADA sisteminin yapısı üç ana kısımdan oluşmaktadır. Uzak Uç Birim (RTU/Remote Ter- minal Unit): Giriş (algılama) cihaz- larından veri toplama ve kontrol uç birimlerini oluşturan sistemlerdir. Haberleşme Sistemi: Uzak uç birimlerden başka bir bölgeye kar- şılıklı olarak, verinin gönderilmesini sağlayan sistemlerdir. Kontrol Merkezi Sistemi (AKM/ Ana Kontrol Merkezi / MTU - Master Terminal Unit): Sistemlerin, bilgisayar esaslı bir yapıyla uzaktan kontrol edil- diği, izlendiği ve yönetildiği yer olarak tanımlanabilir. SCADA sistemlerinin genel bir şematik yapısı Şekil 3’te görülmek- tedir. Bu sistem sayesinde, bir tesise veya işletmeye ait tüm elemanların kontrolünden üretim planlamasına, çevre kontrol ünitelerinden yardımcı işletmelere kadar bütün birimlerin kontrolü ve gözetlenmesi sağlanabilir. Bu sistem, bir dizi elektronik kontrol ünitelerini, endüstriyel bilgisayarları veya iş istasyonlarını ve uygulama yazılımlarını ve iletişim bölümlerini içerir. 5.3. SCADA Uygulaması İSU Genel Müdürlüğü’nde endüst- riyel atıksuların deşarjlarını ölçme, kontrol, denetleme ve takip edilmesi için uygulanmakta olan Endüstriyel Atıksu Deşarjında Scada Sistemi genel olarak aşağıdaki kısımlardan oluşmak- tadır. - Kısım saha elemanlarının içinde bulunduğu yer üstü köşkü - Problar ile on-line analiz yapan kısım - Ultraviyole Spektrometre metodu ile ölçüm tekniği ile ölçüm yapan kısım - Vakum metodu ile örnek alan soğutucu kısım - Analiz edilen verileri sayısal olarak merkez birime ulaştıran iletişim kısmı - Sahadan toplanan bilgilerin ince- lenmesi ve analizinin yapıldığı merkez kısım - Scada yazılım programı ile sistem kullanıcıların sisteme bağlandığı arayüz kısmı - Verilerin saklandığı veritabanı kısmı - Sanayi kuruluşlarının kendi deşarjlarını izleyebildiği arayüz kısmı. 5.3.1. Yer Üstü Köşk Sanayi tesisinin, endüstriyel atıksu- yunu kanalizasyon şebekesine deşarj yaptığı yerde bulunmaktadır. Sahada yer alan ve ölçüm yapan, numune alan, iletişimi sağlayan cihazlar ile bu cihazlara kesintisiz enerji sağlayan birimleri barındırmaktadır. Şekil 4’te yer üstü köşkün projesi görülmekte- dir. Yer üstü köşküne on-line ölçümü yapılacak endüstriyel atıksuyun bağ- lantısı ile numune kaplarının kuralla- rına uygun yıkanması için de temiz su bağlantısı yapılmıştır. Şekil 5’te bu bağlantılar görülmektedir. 5.3.2. Problar Sistem içinde yer alan 4 prop ile Askıda Katı Madde, Çözünmüş Oksi- jen, İletkenlik, Ph, Sıcaklık değerleri ölçülmektedir. Şekil 6’da sistemde kullanılmakta olan prob görülmek- tedir. 5.3.3. Spektrometre Sistem içinde yer alan spektro- metre ile amonyum azotu, nitrat azotu, fosfat fosforu, kimyasal oksijen ihtiyacı, renk, TAH (Yağ) değerleri ölçülmektedir. Problar ve spektro- metre ile ölçülen değerler kurulu network üzerinden mikrodalga haber- leşme sistemi ve arayüzle veritabanına kayıt olmaktadır. Scada otomasyon yazılımı her bir değeri, Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği’nde belirtilen limit değerleri ile karşılaştır- maktadır. Limit değerler aşıldığında sistem otomatik uyarı vermektedir. Şekil 3. Scada sisteminin genel şematik yapısı Şekil 4: Yer Üstü Köşk Şekil 5: Yer Üstü Köşk Atıksu ve Temiz Su Bağlantıları Şekil 6: Sistemde kullanılmakta olan prob