Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 68. Sayı (Mart 2014)

56 Su ve Çevre Teknolojileri • Mart 2014 Makale teminde uygulamaktadır. Bu sistem ile atıksu arıtma tesis- lerinin giriş ve çıkışlarında atıksuyun Renk, Akm, Yağ, KOİ, Fosfat Fosforu, Sıcaklık, Amonyum Azotu, Nitrat Azotu, Toplam Azot, Çözünmüş Oksi- jen, İletkenlik, Ph ve debi değerleri on-line olarak ölçülmektedir. Böy- lece daha az iş gücü ile kolay, kaliteli, müdahale edilebilir ve akıllı bir izleme ile Kocaeli’nin kanalizasyon ve arıtma ihtiyacı, çevre korunarak ve hizmet kalitesi sürekli yükseltilerek sağlan- maktadır. Şekil 2’de atıksuyun belirli kirlilik parametrelerinin, atıksu arıtma tesisinin giriş ve çıkışında on-line ölçülen değerleri görülmektedir. 5. KOCAELİ’NDE ENDÜSTRİYEL ATIKSU DEŞARJINDA SCADA UYGULAMASI İSU Genel Müdürlüğü, sanayi tesislerinin endüstriyel atıksu deşarj- larının uygunluğunu, kendi personeli ile belirlediği aralıklarda ve düzende bizzat örnek alarak, ölçüm yaparak tahkik etmekteydi. Bu numunelerin alınabilmesi için ilgili sanayi kurulu- şundan sanayi tesisine girebilmek için ayrıca müsaadesi alınmaktaydı. Alınan örnek numuneler doğal ola- rak laboratuvarda yaklaşık 24 saatte analiz edilmekteydi. Su ve Kanalizas- yon idaresi “Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği”nin belirlediği deşarj parametrelerine göre bu ana- liz sonuçlarının uygunluğuna veya uygunsuzluğuna 24 saat sonra karar verilmekteydi. Ayrıca alınan örneğin atıksuyun kirlilik değerlerini temsil etme oranı çok düşük olmaktaydı. Örneğin haftalık bir periyotta 10 daki- kada alınan numunenin örnekleme oranı; 10 (dakika) / (7 (gün) x 24 (saat) x 60 (dakika)) = 0,00099 yaklaşık binde bir’dir. Endüstriyel atıksuların kirlilik değerinin bu numunelere göre belir- lenmesi, kurum ve sanayi kuruluşla- rını ihtilaflı duruma düşürmekteydi. İSU Genel Müdürlüğü, Türkiye’de ilk kez endüstriyel atıksu deşarjlarını tek bir merkezden kontrol, denetleme ve ölçme işlemlerini düzenli, hatasız ve seri bir şekilde yapabilmek için Atıksu SCADA sistemini uygulamaya başlamıştır. İSU Genel Müdürlüğü, sanayi tesislerinin endüstriyel atıksularını, belirtilen sınır değerlerine göre kanalizasyon şebekesine deşarj izni vermektedir. Kendi kanalizasyon şebekesine deşarj edilen endüstriyel atıksuların kirlilik yükünü görebilmek için 19 adet sanayi tesisi ile 4 adet organize sanayi bölgesinin deşarj noktalarına on-line ölçüm cihazları yerleştirmiştir. Bu cihazlar aracılığı ile deşarj edilen endüstriyel atıksu- ların Renk, AKM, Yağ, KOI, Sıcaklık, Amonyum Azotu, Nitrat Azotu, Top- lam Azot, PH ve Fosfat Fosforsu para- metrelerini on-line olarak ölçülmekte ve analiz etmektedir. Belirlenen sınır değerlerin aşılması halinde sistem otomatik olarak numune almakta ve uyarı sinyali göndermektedir. Böy- lece endüstriyel atıksuların kirletici yükü sürekli olarak izlenmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Ayrıca İSU Genel Müdürlüğü, bu ölçüm ve ana- liz değerlerini web tabanlı platforma taşıyarak sanayi kuruluşlarının da bu değerleri izlemesini sağlamaktadır. Böylece ihtilaflı durumlar önlenmiş olmakta ve sanayi tesislerinin üret- miş oldukları endüstriyel atıksuların kanalizasyon şebekesine istenmeyen durumlardan dolayı deşarjının en az seviyeye indirilmesi öngörülmektedir. 5.1. SCADA SCADA, bir şehrin içme suyu şebe- kesi, elektrik şebekesi, doğalgaz şebe- kesi, yüzlerce kilometre uzunluğunda doğalgaz ve petrol boru hatları gibi geniş alana yayılmış şebekelerin insan denetiminde gözlemlendiği ve elde edilen veriler doğrultusunda gerekli müdahalenin yine insan eliyle sağ- landığı sistemlerdir. SCADA sistemi geniş bir alana yayılmış cihazların bir merkezden bilgisayar aracılığıyla denetlenmesini, izlenmesini, önce- den tasarlanmış bir mantık içerisinde işletilmesini ve geçmiş zaman biri- mine ait verilerin saklanmasını sağlar. Şekil 2. Atıksuyun belirli kirlilik parametrelerinin, atıksu arıtma tesisinin giriş ve çıkışında on-line ölçülen değerleri ONLINE ANALİZÖR ÖLÇÜM DEĞERLERİ