Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 68. Sayı (Mart 2014)

Su ve Çevre Teknolojileri • Mart 2014 41 öngörülmemektedir. 230 V gerilime sahip bir parafudur anma gerilimin - den çok daha yüksek bir faz/toprak gerilimine maruz kalacaktır ve bu nedenle bir arıza veya yangın tehlikesi ortaya çıkacaktır. Bir ana dağıtım panosunda daima en iyi seçenek, Tip 1 parafudurun kullanılmasıdır Duruma göre değişir. Çok büyük bir devlet binasında veya bir sanayi tesisinde CEI 81-10 uyarınca yapıla - cak risk analizinde muhtemelen bir paratoner veya Faraday kafesi gibi bir “Yıldırım Koruma Sistemi”nin montajı öngörülecektir. Bu durumda binaya çarpan yıldırımın vereceği hasardan koruma için Tip 1 parafudurun kulla - nılması gerekecektir. Yıldırım Koruma Sistemi kurulmamış ve direkt yıldırım riski olmayan binalarda ana dağıtım panosuna Tip 1 Aşırı Akım Koruma Cihazının monte edilmesi hiçbir fayda sağlamaz ve önemli bir maliyet artışına yol açar, yani hiçbir zaman devreyi koruyamayacaktır. Bir parafudurun korunması için kartuş sigortalar kullanılmalıdır; otomatik sigortalar uygun değildir Bu da bir “şehir efsanesi”dir. Bazılarına göre bir devre kesicisine seri bağlanan deşarj akımının taşı - dığı endüktans, parafudurun veri - mini azaltmaktadır. Ancak doğrusu şudur ki, parafudur standardı olan IEC 61643-11’de anlatıldığı üzere her üretici, parafudur önüne koordinas - yon kurallarına uygun olarak seçilecek koruma kesicisini sunmalıdır. Koruma kesicisinin akım kademesi laboratu - varda farklı parafudurlar ve koruyucu cihaz kombinasyonları denenerek gerçekleştirilmektedir. ABB, ürünle - rinin çoğunda otomatik sigorta veya kartuş sigorta kullanım imkânını sunmaktadır. Peki ya endüktans ne olacak? Hepimizin bildiği üzere bir bobinin endüktansı frekansa bağlıdır; bir otomatik sigortanın endüktansının atmosferik olaylar sırasındaki tipik fre - kanslarının (pek çok kHz değerinde) göz ardı edilebilir seviyede olduğunu göstermek için laboratuvarda yapıla - cak bir kaç test yeterlidir. Yıldırım düştüğünde ve parafudur bir kez koruma yaptığında daima değiştirilmelidir Hayır, parafudurlar “kullan-at” değildir. Ayrıca, öyle olsa bile fırtına sırasında çok sayıda atmosferik deşarj meydana geleceği için parafudur tamamen etkisiz hale gelebilecektir. Gerçekte parafudurlar nominal deşarj akımlarına maruz kaldıkları takdirde en az 15 defa hiç kullanmamış gibi, eksi haline dönecek şekilde tasarlan - mıştır. İstatistiksel olarak atmosfer olaylarının başlattığı deşarj akımının nominal akımdan daha az olduğu dikkate alındığında parafudur “kulla - nım ömrü sonuna” ulaşıncaya kadar koruma yapabilir (triplenebilir). Bu nedenle parafudurlar her gün monte edilmekte, ancak kullanım ömrünün sonuna gelmiş bir kartuş değişikliği nadiren görülmektedir. Tip 2 parafudurlar, varistörden başka birşey değildir Varistör, tüm Tip 2 parafudurların temel bir bileşenidir; ancak varistör - lerin iyileştirmesi gereken iki özelliği olduğunu unutmamalıyız: kısa dev - rede kullanım ömürleri sona erer ve küçük bir sürekli akım geçirirler. Kısa devrenin varistör ömrü üzerindeki etkilerini önlemek için parafudurun içine küçük, temel bir eleman ilave edilmiştir. Bu eleman, aşırı ısınma durumunda varistörü şebekeden izole eden, parafudurun güvenli bir kullanım ömrü sonunu temin eden bir termal ayırıcıdır. Endirekt temas riskini içerebilen daimi toprak akımını önlemek için bazı Tip 2 parafudurlara deşarj akımı toprak iletkenine doğru yönlendirmek için tasarlanan N-PE modülü bir varistör ile değil, PE’ye doğru akım akışını kalıcı bir şekilde önleyebilen bir gerilim anahtarlama tipi eleman (örneğin spark gap tek - nolojili bir eleman) ile gerçekleşti - rilmektedir. Tüm ABB OVR T2 1N ve 3N Aşırı Akım Koruma Cihazları bu teknolojiyle gerçekleştirilmektedir. Uzak gösterge sinyalizasyon kontağı, parafudurun kesintiye uğradığı bilgisini iletir Hayır, sinyalizasyon kontağı sadece parafudurun kullanım ömrü - nün sonuna ulaştığında kontak verir. Korumasız dağıtım panoları için çok yararlıdır; bu bilgi, örneğin kullanım ömrü sonunda gecikmeden kartuşu değiştirmek ve aşırı akımlara karşı yeniden koruma sağlamak için kul - lanılabilir. Alternatif akım için tasarlanan bir parafudur doğru akım için de kullanılabilir; sadece anma geriliminin √2 ile çarpılması yeterlidir 400 V’de alternatif akıma yönelik pek çok parafudurun hiçbir uyarı olmaksızın 600 V DC’de fotovoltaik için parafudur olarak kullanılması - nın altında bu düşünce yatmaktadır. ABB’nin bu konudaki tutumu daima çok açık ve kesin olmuştur: varistör - ler, er ya da geç kısa devre olurlar ve doğru akımda bir kısa devreye müdahale edilmesi alternatif akıma oranla çok daha zordur. Bu nedenle, alternatif akım için tasarlanan bir parafudurdaki termik ayırıcının, bu cihaz bir fotovoltaik sisteme monte edildiğinde de ayırma işlemini ger - çekleştireceği garanti edilemez. UTE C 61 740-51 uyarınca imalatçı, ürünleri Doğru Akım koşulu altında test ede - rek, parafudurun özgül Doğru Akım özelliklerini beyan etmelidir. ABB’nin fotovoltaik uygulamalar için ürettiği OVR PV serisi parafudurlar DC uygu - lamalarda tercih edilmelidir.