Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 66. Sayı (Ocak 2014)

46 Su ve Çevre Teknolojileri • Ocak 2014 üzerinden, daha sonra birbirinden farklı konumlandırılmış bir seri rulonun üzerinden -filtre tipine bağlı olarak farklı konfigürasyon- ları olan bir yoldan- geçirilir. Bir bantlı filtrede, basınçlandırma işlemi kapalı bir kompartmanda gerçekleşmez; çamurun kendisi basınç altındayken yanal yönde su sıdırmazlığını sağlar. Eğer basınç çok yüksekse, çamur katmanları arasındaki bağ parçalanır ve kısmen susuzlaştırılmış çamurun yanal yönde hareketlendiği bir dağılma süreci başlar. Susuzlaştırma verimi çamur kekine uygulanan basınca ve basıncın uygulama süresine bağ- lıdır. Bantlı filtreler çoğu organik veya hidroksit çamurdan kürekle kolayca alınabilen bir çamur üretir. • Filtre pres: Filtre pres, yüksek basınç altında filtreleme prensibine göre çalışan çok güçlü bir katı-sıvı ayırma cihazı olup, sık gözenekli bir filtre malzemesi kullanarak filtreleme işlemini gerçekleştirir. Filtreleme işlemi basınç altında su sızdırmaz kapalı bir ortamda gerçekleşir. Bantlı filtrenin aksine çamurun tamamı basınca maruz- dur (dağılma söz konusu değildir). Bir filtrede, hareketli bir kafa pla- kasıyla birbirine sıkıca bastırılan çok sayıda, boşluklu dikey plaka mevcuttur. Plakaların şekli ve dikey yönde yerleştirilmeleri sayesinde su sızdır- maz bir filtrasyon hücresi oluşturu- lur. Gerekli basınç, hidrolik pistonlar aracılığıyla sıkıştırma kafasına uygu- lanır. Bütün kompleye uygulanan bu basınç, hattın diğer ucuna sabitlen- miş olan kafa tarafından karşılanır. Sık gözenekli (10 ile 300 µm aralı- ğında) filtre bezleri her plakanın yan tarafında bulunan boşlukların etra- fını kaplar. Filtrelenecek çamur filt- rasyon hücrelerine pompalanır. Katı madde, hücrelerde yavaşça birikerek nihai sıkışmış çamur kekini oluşturur. Filtre bezinin arka tarafndaki oyuk- larda biriken filtrelenmiş su, iç borular aracılığıyla deşarj edilir. Filtre pres birbirini takip eden presleme işlemleri şeklinde çalışır. Her presleme işleminde şu aşamalar vardır: - Plakaların sıkıştırıldığı bir kapatma aşaması - Filtrenin doldurulma aşaması (dol- durma süresi çamurun filtrelene- bilme özelliğine bağlıdır) - Filtrasyon aşaması: Çamurun sürekli pompalanmasından ve filtrelenmiş çamur katmanının gittikçe kalınlaşmasından dolayı azami filtrasyon basıncının elde edilebilmesi amacıyla bu aşama genellikle 30-45 dakika arasında tutulur - Filtrasyon hücrelerinin açılarak oluşmuş keklerin kendi ağırlıkla- rıyla aşağı doğru düştüğü kekin boşaltılması aşaması. Bu aşamada kekler kısmen veya tamamen pla- kalara yapışık durumda olabileceği için bir kazıyıcı aracılığıyla tam temizlik yapabilecek bir personelin bulunması gereklidir. Yukarıda verilen bu 4 aşamaya ilaveten filtre bezlerinin ve boşaltma kanallarının temizlendiği ve mutlaka yapılması gereken temizlik aşaması. İşletme zorlukları; - İşletme çevrimler halindedir. Yani sürekli değildir - Bir çevrim süresi boyunca besleme hızı yavaşça azalır - İşlem tamamen mekanize olmasına rağmen, her çevrimden sonra kek- lerin boşaltılması esnasında per- sonel müdahelesine gereksinim vardır - Yatırım maliyeti yüksektir Bu oldukça eski teknolojinin avan- tajı, genellikle %30’dan daha fazla katı madde içeriğine sahip ve “katı” denebilecek özellikte çamur kekleri üretebilmesidir. Kuruluk aralığı bu yüzden oldukça yüsektir. • Santrifüj: Karıştırılmış kentsel çamur, bantlı filtrede ve pres filtrede bariyer olarak kullanılan filtre malzemesine gerek duyma- dan, santrifuj esnasında uygulanan kuvvetler aracılığıyla birbirinden tamamen ayrı iki faza (su ve homo- jen tortu tabakası) bölünebilir. İyi bir katı-sıvı ayrımı gerçekleştire- bilmek için polimer ilavesiyle şart- landırma gereklidir. Bu yöntemle elde edilen kuruluk oranı, bantlı filtre ile pres filtre yöntemleriyle elde edilen kuruluk oranlarının arasındadır. Şartlandırılmış çamur, makineye alınır (1). Döner bir distribütör (10), çamuru cihazın dış cidarına doğru yayar ve dış cidarla (2) vida yapısı (3) arasındaki boşluğa doğru ilerletir. Santrifüj kuvvetleri etkisindeki ağır parçalar ayrışarak dış cidarın iç yüze- yinde birikir. Cidarda toplanan birikintiler vidalı götürücü aracılığıyla sürekli olarak sıyırılarak konik bölüme doğru ileti- lir. Bir dişli kutusu sayesinde helezon götürücü dış cidarın dönüş hızından biraz daha yüksek hızda döner (diff- ransiyel hız). Koni bölümünde sıkış- tırılan tortular koninin uç kısmında 360 dereceli bir açı içerisinde yerleş- tirilmiş nozullardan dışarı alınır; daha sonra bu tortular tortu haznesine gelir. Ortaya çıkan su, sürekli besleme sayesinde ayarlı çıkış kapaklarından su çıkış haznesine doğru akar. Makinenin tamamı bir denge ağır- lığının üzerine yerleştirilmiştir. Ayrıca makinenin kendisi de yere çok güçlü şok sönümleyiciler ile bağlanmıştır. Koruyucu bir kılıf, haznenin yüksek Teknoloji