Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 66. Sayı (Ocak 2014)

44 Su ve Çevre Teknolojileri • Ocak 2014 Teknoloji Dehydris Twist ile Mekanik Susuzlaştırma A rıtma tesislerinden (içme suyu veya atıksu) çıkan bir yan ürün olan çamur içerisinde % 95’e varan su, ayrıca askıdaki katı madde- ler (AKM) ve diğer kalıntılar bulunur. İşletmeciler çamuru daha kolay ber- taraf edebilmek/kullanabilmek ama- cıyla içindeki suyu azaltmaya çalışırlar. Hem çevreye verilen zararları asgariye indirmek hem de masrafları azalta- bilmek için kamyonla yapılan çamur sefer sayılarını sınırlamak gerekir. Geri kazanım yöntemleri, özellikle de çimento fabrikalarında yakma veya doğrudan yakma yöntemleri, çamu- run kuru olduğunun bir göstergesi olan çamurun alt ısıl değerinin (LCV- çamurun geri kazanım için uygun olduğunun göstergesidir) yeterince yüksek olduğu durumlarda caziptir. Üretilen çamur mümkün olduğunca oto termal olmalıdır. Askıdaki katı madde yüzdesiyle doğrudan orantılı olan çamur miktarı ve üretilen çamurun nihai kullanım amacı, yapılacak ekipman yatırımını belirler ve ekonomik açıdan bazı alternatiflerin değerlendirilmesini gerektirir. ÇAMUR SUSUZLAŞTIRMA İstenen nihai çamur kuruluğuna bağlı olarak çamurun hacmini azalt- manın üç genel yöntemi vardır (kuru- luk = Katı madde yüzdesi) • Yoğunlaştırma: Çökeltme, dre- Susuzlaştırma • Bantlı filtreler: Filtrasyon işlemi 3 kademelidir. İlk kademe, kısa temas süresine sahip yumaklaştırı- cılar içerisinde polielektrolitler ile yapılan yumaklaştırma işlemidir. İlk kademede dokular arasından ortaya çıkan sular bir filtre mal- zemesinin içinden geçerek drene edilir. Suyu süzülmüş çamur bu aşamada presleme işleminden geçebilecek kıvama ulaşmıştır. Çamur, iki filtre bandının ara- sına alınarak yavaşşça preslenir. Bu şekilde “kek” haline getirilen çamur, önce delikli bir tamburun naj veya yüzdürme gibi su arıtma proseslerinin çıkışında çamur kon- santrasyonları düşük (genelde 2 ila 15 g.SS.L-1 aralığındadır) oldu- ğundan, yoğunlaştırma zorunlu bir işlemdir. Bu kademeden sonra çamur hala sıvı formundadır. Bununla beraber; • Susuzlaştırma: Filtrasyon veya santrifüj yöntemlerinde mevcut olan enerjiler sadece “serbest” olarak adlandırılan suyu ve az miktarda da askıdaki katı madde- lere “yapışık” olan suyu çekerler. Mekanik susuzlaştırma genellikle koagülasyon/flokülasyon kimyasal- larıyla (mineral bazlı kimyasal veya sentetik polimerler) yapılan bir ön arıtmayı gerektir. • Kurutma: Güneş altında, doğal gazla veya ısı veren sıcak sıvılarla yapılan kurutma işlemleri parti- küllere hapsedilmiş olan suyun çoğunu buharlaştırarak, katı madde oranı çok yüksek olan bir içerik bırakır. Bilgin Gültekin Degremont Turkey Liaison Office