Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 62. Sayı (Eylül 2013)

20 Su ve Çevre Teknolojileri • Eylül 2013 besi suyu içinde mikrop olma- malıdır. Bunu sağlamak için ham suyun ve TO ön arıtımının sürekli dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Ancak, tecrübemiz gösteriyor ki, mikrop/ bakteri hiçbir zaman TO ön arıtma- sında sıfırlanamıyor. Bu sebeple TO mambran yıkamaları periyodik ola- rak ve mikrop giderimi maksatlı da yapılmalıdır. Şimdi sorumuzu tekrarlaya- lım: Ön arıtmada tamamen giderile- meyen ve TO’a kadar gelen mikrop- lar, mikrobun iriliğinden binlerce kat daha küçük olan iyonları geçirmeyen TO mambranlarından nasıl olur da iyi su tarafına geçer? Mikropların nasıl TO üretim suyu tarafına geçtiğinin cevabını tahmin edebiliyoruz TO CİHAZINDA KRİTİK MİK- ROP KAÇAĞI NOKTASI: TO cihazı- nın mambran kabı içinde bulunan, mambranları birbirine birleştirerek TO üretim suyunu taşıyan “ara par- çalar” bulunur. Bu ara parçaların üzerindeki “O” ringler, mambranlara gelen basınçlı ham su ile TO’nun ürettiği iyi su arasında ÇOK KRİTİK NOKTALARDIR. Bu “O” ringlerin bir tarafında 10-15 bar üzerinde ham su bulunur, diğer tarafında SIFIR basınçlı TO üretim suyu yer alır. TO basınç pompasının devreye gir- mesi ve durması gibi anlarda bu “O” ringler hareket eder ve bu hareket sırasında oluşması ihtimali olan bir mikronluk bir aradan birkaç mikrop TO’nun üretim suyu tarafına geçebilir. Yandaki resimde “O” ring ile bağlantı yapılan üretim suyu “ara parçası” görünüyor. Bu O-ringler zamanla aşı- nır ve düzleşir, O-ringleri yenilemek gerekir. TO MAMBRANINDA KÜÇÜK DELİK OLMA İHTİMALİ: Mambran imalatı sırasında, imalat hatası olarak “Bir mikron” çapında birkaç delik kal- mış olabilir ve bu deliklerden mikrop geçer, çünkü mikropların çoğu bir mikrondan daha küçüktür. Mikroskopik bir canlının TO mambranındaki olası bir delikten iyi su tarafına geçme riskini anlatabil- mek için şöyle bir hesap düşündük. Genelde “8 inçlik” olarak adlandırılan bir TO mambranında yaklaşık 36 m 2 mambran yüzeyi bulunur, bu da 36x10 üstü 12 mikron kareye eşittir. Bir mik- robun bir mikron kare büyüklükteki bir delikten geçeceğini biliyoruz. Mambranda 10 adet 1 mikron kare büyüklükte delik olduğunu varsayarak bir hesap yapalım: 10 adet 1 mikron kare büyüklükte deliğin yüzeyi, top- lam mambran yüzeyinin 36x10 üstü 11’de biri yapa, ki bu kadar küçük delikler TO mambranın ürettiği su kalitesini bozmaz, yani, üretim suyu iletkenliğini etkilemez. Mambran imalatında yapılan kalite kontrolunda mambranın ham su ilet- kenliğini yeterli düşürüp düşürmediği kontrol edilir, mikrop geçirgenliği testi yapılmaz. Diğer bir deyiş ile, suyun iletkenliğini kalite standar- dına göre düşüren bir TO mambranı, içinde mikrop geçirebilecek birkaç deliği olsa dahi imalatçının kalite kontrolundan geçtiği için dünya piya- sasına verilir. TO mambran kataloglarına bak- tığımızda, katalogların çoğunda o model mambranın sudaki tuzu ne kadar giderdiğini yazar, mikrop konusuna ait hiçbir kelime yazmaz. Bazı mambran imalatçılarının kata- loglarının altında ise şöyle bir bilgi veriliyor: “Bir adet mambran için en az tuz giderimi %98. Ancak su için- deki patojenleri (hastalık yapıcı mikrop) ve sistleri (iri mikrop) bu mambranın giderme garantisi yoktur.” TO mambran üreticileri TO mambranını yalnızca tuz giderimi için garanti ediyor ve mikrop için hiçbir garanti vermiyorsa, TO mambranı için mikrop kaçırmaz diyemeyiz. Aslında TO mambranının ve TO cihazının icat edilme maksadı, suyu minerallerden (tuzlardan) arındır- maktır, ham suda olması ihtimali olan mikroplardan da arınmak istiyorsak yalnızca TO cihazına güvenmemiz doğru olmaz, her şeyden önce TO ön arıtması sırasında teorik olarak ham suyun SIFIR MİKROPLU olmasını sağ- lamalıyız ki, bu da imkansız denecek kadar zordur ve pahalı bir yatırımdır. MİKROP İLE MÜCADELE? TO mambranında mikrop mücadelesini iki yönden ele alabiliriz 1. TO’nun besi suyu olan “Ham su” içinde bakterilerin giderilmesin- den sonra suyun TO’ya verilmesi- nin sağlanması; Bunun için ham su TO cihazına gelesiye kadar birkaç Mambran ara parçası ve O ringler Su Dünyası