Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 61. Sayı (Ağustos 2013)

54 Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2013 ğıdır. Binalarda genel olarak yağmur suyu çatılarda toplanır ve depolama tankı ya da sarnıçlara gönderilir. Yağ- mur suyu toplama sistemleri aşağıdaki bileşenleri içerir: • Su toplama alanı: Birçok yağ- mur suyu toplama sisteminde su toplama alanı yapının çatısıdır. Yağmur suyu toplama sistemi için en iyi çatı yüzeyi mümkün oldu- ğunca pürüzsüz olanıdır. Böylece çatı yıkama sistemleri ile çatı biri- ken kirlerden kolayca arındırılır. Galvaniz metal en çok kullanılan çatı döşeme malzemesidir. • Çatı yıkama sistemi: Çatıdaki toz ve kirden kurtulmak için kurulan bir sistemdir. Bu sistem, içilebilir su kaynağı olarak kullanılan yer- lerde kullanmak içindir ama diğer yerler için de kullanılması tavsiye edilir. Çatı yıkama sistemi yağışlı zamanlarda çatıda akan suyun arın- dırılması için tasarlanmıştır. • Depolama öncesi süzme: Büyük parçacıkları, yaprakları ve diğer döküntüleri tutmak için yuvarlak paslanmaz çelik bir süzgeç sağ- lanmalıdır. Rüzgardan dolayı çok fazla döküntü ve yaprağın geldiği alanlarda oluklara yaprak tutucular eklenebilir. • Yağmur suyu nakli: Oluklar, yağ- mur suyu iniş boruları ve yağmur suyunu çatıdan depoya taşıyan borulardan oluşan bir sistemdir. • Depolama tankı: Yağmur suyu toplama sistemleri için gereken tek büyük yatırımdır. Malzeme olarak genellikle galvaniz çelik, beton, betonarme, fiberglas ve polietilen kullanılır. Bu seçenekler arasında fiyat ve beklenen ömürleri çeşitlilik gösterebilir. Depolar bodrumda, yerüstü veya yeraltında gömülü olarak dış mekana yerleştirilme- lidir. Alg büyümesini önlemek için güneşten uzak tutulmalıdır. Depo kapasitesi beklenen ihtiyacı karşılayabilecek boyutta olmalıdır. Tek su kaynağı olarak düşünülen sistemlerde deponun ölçüleri, son 30 yılın yağış kayıtları göz önüne alınarak yılın hiç yağış almayan ya da az yağışlı zamanlarında ihtiyacı karşılayacak şekilde hesaplanma- lıdır. • Su dağıtımı: Depodan, gereken yerlere suyu dağıtmak için bir mer- kezi yönetim sistemi gereklidir. Bu nedenle, uygun yer ve sistem bile- şenleri ile yerçekimi beslemeli bir sistem mümkündür. • Su arıtma sistemi: Sıhhi tesisat ve sulama hatlarını korumak için su, tortu kartuşlarında filtre edilip parçacıklardan arındırılmalıdır. Yağmur suyu toplama sistemleri binalarda su tüketimini azaltmak için çok büyük bir potansiyeldir. Bu avan- taja rağmen, yağmur suyu toplama sistemleri için standart tasarımlar yoktur. Bundan dolayı her bina için tasarlanan sistem kendine özgüdür. 2.2. Gri Su Dönüşüm Sistemleri Gri su, tuvalet ve pisuarlar dışın- daki yerlerden gelen atıksu olarak kabul edilir. Gri su toplama, gri suyu tuvaletler ve pisuarlardan gelen siyah sudan ayırmayı gerektirir. Gri su genellikle alan sulaması için kullanılır. Tuvalet ve pisuarların rezervuarları da gri suyun kullanım alanlarına girer. Gri su sistemli binalar çift atık boru siste- mine sahip olmalıdır. Bunlardan biri her çeşit su içindir. Gri su bir dalga- lanma tankında toplanmalıdır. Burada sulama işlemleri ya da gereken diğer alanlarda kullanılmak üzere tutulur. Gri su toplama sisteminde olacak bir tasma direkt olarak kanalizasyon hat- tını beslemelidir. Eğer kaynak ve çıkış arasında bir uyumsuzluk ya da filtre veya pompalamada bir arıza olursa, sistem fazla gri su ile dolar. Aşırı akış suyu kanalizasyon sistemine yönlen- dirir. Ayrıca sistemde kontrol edilen bir vana da olmalıdır. Böylece isten- diğinde, suyun çıkısı kanalizasyona yönlendirilebilir. Gri su kullanılmadan önce çok uzun süre saklanmamalıdır. Suyun içindeki mikroorganizmaların organik maddeleri ayrıştırması ve ortamdaki oksijeni çabucak tüketip anaerobik bakterilerin ortamı teslim almasıyla hiç hoş olmayan bir koku ortaya çıkar. 3. YAĞMUR SUYU HASADI VE GRİ SU DÖNÜŞÜM KAZANCININ İSTANBUL’DA 2 FARKLI TOPLU KONUT YERLEŞMESİ ÜZERİNDE HESAPLANMASI Bu çalışmada; binalarda yağmur suyu ve gri su dönüşüm uygulama- ları yardımı ile yoğunlukları farklı olan 2 toplu konut yerleşmesinde su korunumu sağlanması hedeflenmiş- tir. Önerilen çalışma Ataköy Konak- ları ve Ataköy 1. kısım toplu konut yerleşmeleri için tekrarlanmıştır. 1950’lerin başında, Ataköy yerleşmesi, Bakırköy’e yakın, Marmara Denizi kıyısında, yerleşme bölgelerinin büyü- mesinin kontrol edilmesi amacıyla stratejik önemi olan, gelişmeye açık alan olarak ilan edilmiş bir bölgedir. İstanbul Ataköy uydu kent projesinde, 1957’de inşa edilmiş olan, 3-13 katlı 46 aparman binası içerisinde toplam 568 daire inşa edilen Ataköy 1. Kısım ve 2008’de inşa edilen, içerisinde 6-7 katlı 58 aparman binası içerisinde 952 daire bulunan Ataköy konakları bulunmaktadır. Eski adı Baruthane olan Ataköy, Türkiye’de uygulanmış ilk uydu kent projelerinden biridir. Ülkemizde üretilen ilk toplu konut yerleşmelerinden biri olan Ataköy konakları ve Ataköy 1. Kısım, aynı iklim bölgesinde ve aynı sahil şeridi üzerinde olmalarına rağmen vaziyet planı, plan semaları ve bina yoğunluk- ları açısından farklılık göstermektedir. Çalışmada Ataköy konakları ve Ataköy 1. kısımda yaşayan kişi sayı- ları, plan tiplerine göre hesaplanacak ve kişi sayısına bağlı olarak yerleş- melerdeki yıllık su tüketim miktar- ları hesaplanacaktır. Daha sonra bu yerleşmelerin çatı alanları esas alı- nıp yıllık toplanabilen yağmur suyu miktarı hesaplanarak toplam tüketim ile karşılaştırılacaktır. Son olarak ise yerleşmelerdeki gri su kullanım mik- tarları (lavabo ve duş) yapılan anket yardımıyla belirlenecek ve gri suyun dönüştürülerek tekrar kullanılması Makale