Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 61. Sayı (Ağustos 2013)

30 Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2013 3.1. Kullanılabilirlik Her ne kadar enerji maliyetleri önemli olsa da, bir işletme için pompa sisteminin görevini tam olarak yapa- biliyor olması çoğu zaman verimlilik, kârlılık gibi kavramların önüne geçer. Kısa servis ömrü, artan bakım ve onarım işlemleri (hatta sistemin dur- ması nedeniyle oluşabilecek büyük arızalar), pompa randımanını ciddi bir şekilde riske atabilir. Bu sebeple konunun detaylı analizlerle incelen- mesi gerekmektedir. Her bir pompanın sunduğu teorik verimlilik ve kullanılabilirlik, gerçekte çok farklı olabileceğinden burada, ana maliyet kalemlerinden tasarruf adına çok fazla potansiyel mevcuttur. Çoğu durumda pompalar, emniyet sebebiyle büyük seçildiğinden, akışın mekanik olarak kısılması suretiyle çok daha düşük debilerde çalıştırılırlar. Ancak düşük debilerde çalışma şart- ları, negatif hidrolik etkileşimlerin yanında daha fazla kayba ve daha kısa pompa ömrüne sebep olur. Bunun yanında düşük debide çalışma, artan mekanik yükleri de beraberinde geti- rir. Yüksek debide çalışma da rulman arızalarınn oluşmasına sebep olmakla birlikte, hem rulmanların hem de sal- mastranın ömrünü azaltır ve aşınma- ların artmasına sebep olur. Pompa- nın gerçek işletme noktası optimum çalışma noktasından ne kadar uzak- laşırsa, bu tür hasarların meydana gelme olasılığı o derece artar. Tüm bunların sonucunda ekipmanın güve- nilirliği ve kullanılabilirliği düşerken, enerji maliyeti artacaktır. SES Sistem Verimlilik Servisi bunu önleyebilmemize yardımcı olur. SES çalışması sonrasında her boyutta pompa, en verimli noktalarında çalış- maları sağlanarak, pompalar çok daha sağlıklı çalıştırılarak, pompa kullanıla- bilirliği artırılırken, enerji tüketiminde de ciddi bir azalma olacağından çifte fayda sağlanarak mükemmel bir sonuca varılabilir. 3.2. Yapısal Konsept SES-Sistem Verimlilik Servisi, bir- kaç farklı adımdan oluşur. Birinci lanır. Tüm yıl boyunca alınan değerler pompa eğrisi ile sembolize edilerek yıllık debi değişim diyagramı çıkarılır ve yapılan ölçüm sürecinin yeterince temsili olup olmadığına karar verilir. Yıl içerisinde dönemsel değişikliklerin çok fazla olabildiği bazı proseslerde, daha doğru ve etkin bir sonuca ula- şabilmek adına, bu ölçümlerin farklı dönemlerde tekrarlanması gerekebi- lir. Örneğin soğutma suyu ihtiyacı, üretim kapasitesinin artıp azalmasının yanında yaz aylarında artış gösterir. Böyle bir sistemde kısa dönem ölçüm- ler yanlış bir sonuç çıkarabilir. 3.3. Detaylı Analiz Tüm veriler dikkatlice analiz edi- lir ve güç tüketiminin düşürülmesi, pompa ve sistemlerin servis ömrünün artırılması ve kullanılabilirliği artırma ve aşınma dolayısıyla oluşabilecek hasarları minimize etmek gibi iyileş- tirme önerileri için zemin teşkil eder. Ölçülen değerler ve yapılan ana- lizler sonucunda çıkarılan detaylı raporda, alınması gereken önlemler, ne şekilde tasarruf elde edilebileceği, gelecekteki olası hasarların nasıl önle- nebileceği gibi net bilgilere ulaşılabil- mekte ve bunların yapılmasıyla enerji harcamalarının net olarak ne kadar azalacağı ve dolayısıyla yapılacak yatırımın amorti süresi tam ve doğru adım, sistemin ve bileşenlerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılan saha ziyaretidir. Pompaların yerinde yapılan incelemelerinde KSB mühen- disleri belli bazı ipuçlarını değerlen- direrek olası büyük kaçak noktalarını tespit eder ve o sistemi incelemeye alırlar. Bunun akabinde yapılan ölçüm işleminde sistemin tüm ölçülebilir değişkenleri, KSB tarafından geliştiri- len özel bir veri kaydedici kullanılarak kaydedilir. Emme ve basma basıncının yanında, sıcaklık, debi, voltaj, akım, güç gibi önemli bazı elektriksel veriler ve devir de ölçülen değişkenlerden- dir. Bunlara ek olarak pompa yatak- larında ölçülen titreşim değerleri mühendislerin pompada olası aşınma- ları ve verim düşüşlerini belirlemesini kolaylaştırır. Titreşim ölçümü durum tespitinin yanında, balanssızlık, kaplin ayarsızlığı ve deformasyon gibi bazı basit problemleri de tespit etmemize yardımcı olur. Ayrıca eğer varsa, pom- palara diğer sistem bileşenlerinden yansıyan titreşim de tespit edilebilir ve daha büyük hasara sebep olmadan giderilmesi sağlanabilir. Veriler genellikle bir veya üç hafta süresince kaydedilir ve işletme tara- fından tutulan diğer uzun dönemli verilerle harmanlanarak, sezonluk değişimlerin de dikkate alınması sağ- Özel veri kayıt cihazı Teknik & Ürün