Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 60. Sayı (Temmuz 2013)

60 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz 2013 hava, kimyasal yıkama sistemi olan scruberlarda kimyasal madde ile yıka- narak H2S gazından temizlenerek atmosfere bırakılıyor. 25.000 m 3 /h kapasiteli 2 adet koku giderme ünitesi ile çamur karıştırma, yoğunlaştırma, çamur susuzlaştırma, ön çöktürme kısımlarından fanlar ile emilen hava kimyasal yıkama sistemi olan scruberlarda kimyasal madde ile yıkanarak H2S gazından temizlenerek atmosfere bırakılıyor. Sistemde kullanılan kimyasal mad- deler sülfürik asit (H2SO4), sodyum hipoklorit (NaOCl) ve sodyum hid- roksit (NaOH)’tir. Böylece hidrojen- sülfür ve amonyak gibi çevre halkının rahatsız edebilecek kokular tamamen ortadan kaldırılmış. ÇAMUR ARITIMI VE SUSUZLAŞTIRMA ÜNİTELERİ Mekanik Çamur Yoğunlaştırma Ön çöktürme (%3-5 KM) ve son çökeltme havuzlarından (% 0.8-1 KM) alınan çamur, çamur karıştırma ve yoğunlaştırma tankına alınıyor. %0,8-1 KM yoğunluğundaki biyolojik çamura (Son çökeltme havuzlarından alınan), polielektrolit çözeltisi (7000 litre kapasiteli 2 adet polielektrolit ünitesinde hazırlanan) ilave ediliyor. Belt yoğunlaştırıcı (Thickener) bes- leme pompaları (80 m 3 /saat kapasiteli 4 adet) ile çekilen çamur polielektrolit çözeltisi ile statik mikserde karışırtırılı- yor ve thickenerlarda %4-5 KM çamur yoğunluğuna getirilerek, 15 m 3 /saat kapasiteli 4 adet pompa ile yoğun çamur havuzuna alınıyor. Ön çökeltme havuzlarından alınan % 3-5 KM yoğunluğundaki çamur, ızgaradan (80m 3 /h kapasiteli 2 adet strain press) geçirilerek yoğunlaşmış çamur tankına alınıyor. Yoğun çamur (%4-5 KM ) 30 m 3 /saat kapasiteli 6 adet pompa ile anaerobik çamur çürütme (Dıgester) tanklarına iletiliyor. Çamur Çürütücüler (Digester) Anaerobik Çamur Çürütme Prosesi: Çamur çürütücüler biyolojik çamu- run stabilizasyonu için kullanılıyor. Çürütme prosesi anaerobik koşullarda ve mezofilik şartlarda gerçekleştirili- yor. Çürütücü içindeki mezofilik üç tür bakteri grubunun (Fermantasyon bakterileri, asit bakterileri, metan bakterileri) faaliyetleri sonucu çamur çürütülüyor. 35°C’de oksijensiz ortamda orga- nik maddenin ayrıştırılması sağlanı- yor. Çürütme işlemi sonucunda kıs- men kokusuz, susuzlaştırılabilir, insan sağlığı için zararsız ve daha düşük hacimle arıtma çamuru elde ediliyor. Anaerobik çamur çürütme prose- sinde 4 adet çürütücü tanklar bulunu- yor. Her bir tank 26.9 metre yüksekli- ğinde, 23.3 metre çapında ve 9.000 m 3 (toplam 36.000 m 3 ) hacminde. Çamur çürütücüler betonarme, dış yüzeyleri strafor ve alüminyum saç ile izole edil- miş. Çürütücü, hem yoğunlaştırılmış ön çöktürme çamuru hem de yoğun- laştırılmış son çökeltme çamuru ile besleniyor. Çamur serpantinde ön ısıtma işlemine tabi tutuluyor. Arıtma çamuru termal kurutma tesisinden elde edilen 65-70 °C’deki sıcak hava serpantinde ön ısıtma işlemi için kul- lanılıyor. Çürütücü tank içindeki sıcaklığın korunması için boru tip eşanjörler (625 kW/saat kapasiteli- 4 adet) ve 161 m 3 /h’lik (4 asil+1 yedek) çamur sirkülasyon pompaları kullanılıyor. Eşanjörler için gerekli olan sıcak su; 1480 kW/saat kapasiteli 2 adet brü- lörden elde ediliyor. Sıcak su, 54 m 3 /h kapasiteli (4 asıl+2 yedek) sıcak su sirkülasyon pompaları ile eşanjörlere iletiliyor. Çürütücü tank içindeki çamurun homojen dağılımı için şaftlı mikser (1144 m 3 /dk kapasiteli) ile karıştırma yapılıyor ve tank iç yüzeyde bulunan çarptırma plakaları ile türbülansı artı- rılıyor. Tank içindeki çamurun PH değe- rinin düşmesi durumunda kireç hazırlama ünitesinde hazırlanan ve kapasitesi 15 m 3 /h olan kireç pom- paları ile dozlanarak PH yükseltiliyor. Stabilizasyon prosesi vasıtasıyla, katı maddeler, yaklaşık yüzde 60 oranında metan gazı (CH4) ve yaklaşık yüzde 35 oranında karbondioksit (CO 2 ) içeren biyogaza dönüşüyor. Burada, organik katı madde oranı yaklaşık yüzde 50 oranında ve toplam katı madde oranı yaklaşık yüzde 35 oranında azalıyor. Çürütme tanklarından çıkan çamur, cazibe ile çamur susuzlaştırma ünite- sine gönderiliyor. Biyogaz Çamur çürütme ünitesinden elde edilen biyogaz sırasıyla, köpük tutucu (275 m 3 /h), damla tutucu (275 m 3 /h), akümülatör (partikül filtresi-275 m 3 /h) ve alev tutucu (275 m 3 /h) emniyet ekipmanlarından geçiyor ve gaz depo- Thickenerlar (Mekanik Yoğunlaştırcılar) Tesis